Το ουράνιο είναι χημικό στοιχείο στη σειρά των ακτινίδων, με ατομικό αριθμό 92 και ατομικό βάρος 238,02891 g/mol. Έχει θερμοκρασία τήξης 1405.3 K (1132,2 C°). Το ουράνιο είναι βαρύ, αργυρόλευκο, τοξικό, με μεταλλική λάμψη. Είναι ραδιενεργό και αναφλέγεται εύκολα σε λεπτό διαμερισμό. Το ισότοπό του 235U χρησιμοποιείται ως "καύσιμο" σε πυρηνικούς αντιδραστήρες και ως σχάσιμο υλικό σε πυρηνικά όπλα. Το απεμπλουτισμένο ουράνιο χρησιμοποιείται σε εμπρηστικά βλήματα. Το ουράνιο βρίσκεται συνήθως σε μικρές ποσότητες στα πετρώματα, στο χώμα, στο νερό, και σε ίχνη στα φυτά και στα ζώα (συμπεριλαμβανομένου και του ανθρώπου). Ιστορία Ανακαλύφθηκεαπό τον Μάρτιν Χάιπριτς Κλαπρότ (1789) Πρώτη Απομόνωσηαπό τον Γιουζίν-Πελκιό Πελιγκό Ταυτότητα του στοιχείου Όνομα, σύμβολοΟυράνιο (U) Ατομικός αριθμός (Ζ)92 Κατηγορίαμέταλλα, Ακτινίδες Σχετική ατομική μάζα (Ar)238.02891(3) Ηλεκτρονική διαμόρφωση[Rn] 5f3 6d1 7s2 2, 8, 18, 32, 21, 9, 2 Electron shell 092 Uranium - no label.svg Αριθμός CAS7440-61-1 Ατομικές ιδιότητες Ατομική ακτίνα156 pm Ομοιοπολική ακτίνα196±7 pm Ακτίνα van der Waals186 pm Ηλεκτραρνητικότητα1.38 (Κλίμακα Pauling) Κυριότεροι αριθμοί οξείδωσης6, 5, 4, 3, 2, 1 Ενέργειες ιονισμού1η: 597.6 kJ/mol 2η: 1420 kJ/mol Φυσικά χαρακτηριστικά Κρυσταλλικό πλέγμαορθορομβικό Orthorhombic.svg Σημείο τήξης1405,3 K, 1132,2 °C, 2070 °F Σημείο βρασμού4404 K, 4131 °C, 7468 °F Πυκνότητα19.1 g/cm3 (20°C) Ενθαλπία τήξης9,14 kJ/mol Ενθαλπία εξάτμισης417.1 kJ/mol Ειδική θερμοχωρητικότητα27,665 J/mol/°C Μαγνητική συμπεριφοράπαραμαγνητικό Ειδική ηλεκτρική αντίσταση(0 °C) 0.280 µΩ·m Ειδική θερμική αγωγιμότητα27.5 W/m/°C Μέτρο ελαστικότητας (Young's modulus)208 GPa Μέτρο διάτμησης (Shear modulus)111 GPa Μέτρο ελαστικότητας όγκου (Bulk modulus)100 GPa Λόγος Poison0,23 Ταχύτητα του ήχου(λεπτή βέργα) (20 °C) 3155 m/s Επικινδυνότητα ΕρεθιστικόΤοξικόΡαδιενεργό Η κατάσταση αναφοράς είναι η πρότυπη κατάσταση (25°C, 1 Atm) εκτός αν σημειώνεται διαφορετικά.
Ιστορικό και ονομασία Το ουράνιο ανακαλύφθηκε από τον Γερμανό χημικό Μάρτιν Χάινριχ Κλάπροτ το 1789 στο ορυκτό πισσουρανίτη. Συγκεκριμένα, ο Κλάπροτ πέτυχε την καθίζηση μιας κίτρινης ουσίας (μάλλον διουρανικού νατρίου) διαλύοντας τον πισσουρανίτη σε νιτρικό οξύ και μετά εξουδετερώνοντας το διάλυμα με υδροξείδιο του νατρίου. Συμπέρανε ότι η κίτρινη ουσία ήταν το οξείδιο ενός άγνωστου ακόμα στοιχείου της ύλης και τη θέρμανε με κάρβουνο παρασκευάζοντας έτσι μια μαύρη σκόνη που πίστεψε πως ήταν το νέο στοιχείο (στην πραγματικότητα ήταν ένα οξείδιο του ουρανίου). Ονόμασε το νέο στοιχείο «ουράνιο» εμπνευσμένος από την ανακάλυψη του πλανήτη Uranus οκτώ χρόνια νωρίτερα από τον Χερσελ. Η απομόνωση επιτεύχθηκε το 1841 από τον Peligot, ο οποίος πέτυχε να αναγάγει το ουράνιο από το άνυδρο χλωρίδιό του χρησιμοποιώντας κάλιο. Προέλευση Απαντάται ως συστατικό πετρωμάτων, ανευρίσκεται στο νερό θαλασσών και λιμνών και σε ίχνη στους ζωντανούς οργανισμούς. Κυριότερα ορυκτά του είναι ο πισσουρανίτης (UO2), o ωτουνίτης (Ca(UO2)2(PO4)2 . 10H2O) και ο καρνοτίτης (K2(UO2)2(VO4)2.1-3H2O). Παρασκευές Το ουράνιο μπορεί να απομονωθεί από τα ορυκτά του αλλά και από άλλες φυσικές πηγές, όπως ο λιγνίτης ή η μοναζιτική άμμος. Παρασκευάζεται από τις ενώσεις του με αλογόνα με αναγωγή με αλκάλια ή αλκαλικές γαίες, αργίλιο ή και άνθρακα. Μπορεί, επίσης, να παρασκευασθεί με ηλεκτρόλυση φθοριούχων ενώσεών του όταν αυτές προστεθούν σε τήγμα μίγματος χλωριούχου νατρίου και χλωριούχου ασβεστίου. Υψηλής καθαρότητας ουράνιο λαμβάνεται με αναγωγή αλογονιδίων του από διάπυρο σύρμα. Φυσικές και χημικές ιδιότητες Είναι βαρύ, αργυρόλευκο μέταλλο με ισχυρή λάμψη και ελάχιστα λιγότερο σκληρό από το χάλυβα. Σε λεπτό διαμερισμό αυταναφλέγεται στον αέρα, δημιουργώντας κινδύνους πυρκαϊάς. Η ιδιότητά του αυτή το κάνει κατάλληλο για χρήση σε εμπρηστικές βόμβες. Σε θερμοκρασία δωματίου επικαλύπτεται από λεπτότατο στρώμα οξειδίου του, το οποίο το προστατεύει από περαιτέρω οξείδωσή του. Προσβάλλεται από το νερό μόνον όταν είναι σε πολύ λεπτό διαμερισμό. Τα οξέα προσβάλλουν, επίσης, το ουράνιο, όχι όμως και τα καυστικά αλκάλια.
Το ουράνιο είναι ραδιενεργό στοιχείο, που σημαίνει ότι ο πυρήνας του ατόμου του είναι ασταθής και διασπάται αυθόρμητα. Το φυσικό ουράνιο είναι μίγμα τριών κυρίως ισοτόπων του: 238U (~99,2%), 235U (~0,75%) και 234U (~0,05%) (και τα τρία είναι ραδιενεργά). Στη διάσπαση πυρήνων ουρανίου και θορίου αποδίδεται, κατά μία θεωρία, η θερμότητα του γήινου πυρήνα.
Χρήσεις Χρησιμοποιείται δευτερευόντως στην κατασκευή ειδικών τύπων γυαλιού. Κύρια χρήση του είναι η ελεγχόμενη διάσπασή του 235U σε εργοστάσια παραγωγής ενέργειας (γι' αυτό και αποκαλείται "καύσιμο", χωρίς, φυσικά, να καίγεται) σε ειδικές εγκαταστάσεις, τους πυρηνικούς αντιδραστήρες. Σε μη ελεγχόμενη διάσπαση (ελεύθερη διάσπαση) απελευθερώνει πολύ μεγάλα ποσά ενέργειας σε πολύ μικρό χρόνο και χρησιμοποιήθηκε στην κατασκευή της ατομικής βόμβας ουρανίου. Χρησιμοποιείται, επίσης, σε λεπτό διαμερισμό και αφού έχουν αφαιρεθεί τα πυρηνικής σημασίας ισότοπά του, στην κατασκευή εμπρηστικών βομβών. Η αφαίρεση των ισοτόπων δεν κάνει τις συνέπειες αυτών των βομβών λιγότερο σημαντικές για το περιβάλλον, αφού όλες οι μορφές ουρανίου είναι ραδιενεργές.
Το Εθνικό Πάρκο Σερενγκέτι (Serengeti National Park) είναι εθνικό πάρκο στην Τανζανία, στις περιοχές Μάρα και Σιμίγιου.Το πάρκο είναι γνωστό για την ετησία μετανάστευση πάνω από ενός εκατομμυρίου γκνου και 250.000 ζεβρών και των σαρκοφάγων ζώων που τρέφονται από αυτά σε μια διαδρομή μήκους περίπου 1.000 χιλιομέτρων σε Τανζανία και Κένυα.
Το πάρκο καλύπτει 14.750 τετραγωνικά χιλιόμετρα και περιλαμβάνει πεδιάδες, σαβάνες, και δασώδεις εκτάσεις. Το πάρκο βρίσκεται στη βορειοδυτική Τανζανία και το βόρειο άκρο του φτάνει στα σύνορα με την Κένυα, όπου βρίσκεται το Εθνικό Καταφύγιο Μασάι Μάρα. Στα νοτιοανατολικά του πάρκου βρίσκεται η Περιοχή Διατήρησης Νγκορονγκόρο.
Οι Μασάι έβοσκαν τα ζώα τους στις ανοικτές πεδιάδες της ανατολικής περιοχής Μάρα, την οποία ονόμαζαν «ατελείωτη πεδιάδα» περίπου 200 χρόνια πριν ο πρώτος Ευρωπαίος εξερευνητής, ο Αυστριακός Όσκαρ Μπάουμαν, επισκευτεί την περιοχή το 1892.
Το όνομα «Σερενγκέτι» αποτελεί προσεγγιστική απόδοση της λέξης που χρησιμοποιούν οι Μασάι για να περιγράψουν την περιοχή, σιρινγκέτ, η οποία σημαίνει «το μέρος με την ατελείωτη γη».
Ο πρώτος Βρετανός που έφτασε στο Σερενγκέτι, ο Στίουαρτ Έντουαρτ Γουάιτ, κατέγραψε τις εξερευνήσεις του στο βόρειο Σερενγκέτι το 1913. Επέστρεψε στο Σερενγκέτι τη δεκαετία του 1920 και κατασκήνωση στην περιοχή Σερονέρα για τρεις μήνες.
Κατά τη διάρκεια της παραμονής του, αυτός και οι σύντροφοί του πυροβόλησαν 50 λιοντάρια. Επειδή το κυνήγι λιονταριών τα κατέστησε σπάνια, η βρετανική αποικιακή διοίκηση δημιούργησε ένα μερικό καταφύγιο άγριων θηραμάτων το 1921 και ένα πλήρες το 1929. Αυτές οι πράξεις ήταν η βάση για τη δημιουργία του Εθνικού Πάρκου Σερενγκέτι το 1951. Για τη διατήρηση της άγριας ζωής, οι Βρετανοί εξεδίωξαν τους Μασάι από το πάρκο το 1959 και τους επανεγκατέστησαν στην περιοχή διατήρησης Νγκορονγκρόρο. Η κίνηση αυτή εξακολουθεί να θεωρείται αμφιλεγόμενη, υποστηρίζοντας ότι υπήρξε εξαναγκασμός και εξαπάτηση από τις αποικιακές αρχές.
Umpherston Sinkhole Ένας παράξενος παράδεισος Το Umpherston Sinkhole (ή το Sunken Garden) είναι ένας από τους πιο εντυπωσιακούς κήπους που βρίσκονται στην περιοχή Mount Gambier της Αυστραλίας.
Η κοιλότητα Umpherston ήταν κάποτε μια τυπική ασβεστολιθική σπηλιά που σχηματίστηκε από τη διάβρωση ασβεστολιθικών πετρωμάτων με κύματα θαλάσσιου ύδατος και η καταβόθρα δημιουργήθηκε φυσικά όταν κατέρρευσε η οροφή του θαλάμου.
Σήμερα, το Umpherston Sinkhole είναι ένας όμορφος βυθισμένος κήπος που προσφέρει ένα τέλειο περιβάλλον για τους επισκέπτες ώστε να απολαύσουν και να περάσουν λίγο χρόνο.
Το Umpherston Sinkhole κατασκευάστηκε σε κήπο από τον James Umpherston το 1886. Η καταβόθρα είναι ανοιχτή από την αυγή μέχρι το σούρουπο και, όπως ο ήλιος δύει, το Umpherston Sinkhole ζωντανεύει με εκατοντάδες όβουους καθώς μπαίνουν σε αυτόν τον ήρεμο κήπο για να ταϊστούν.
Τα γλυπτά στο Umpherston Sinkhole είναι εμπνευσμένα από τις γεωλογικές διαδικασίες της περιοχής που οδήγησαν στο σχηματισμό καταβόθρων.
Το Umpherston Sinkhole έχει μια μεγάλη ράμπα στο σημείο εισόδου ακολουθούμενη από μια σειρά κλειστών σκαλοπατιών. Από αυτά τα βήματα, μπορείτε να δείτε τις πρώτες πραγματικές προβολές της καταβόθρας. Καθώς προχωράτε στην κοιλότητα, θα μπορείτε να δείτε τον εντυπωσιακό κήπο και το γραφικό τοπίο του. Από την περιοχή αυτής της καταβόθρας, μπορείτε να δείτε τις βεράντες στον κήπο. Μόλις κατεβείτε στο πάτωμα των καταβόθρων, θα δείτε το σιντριβάνι, τις ορτανσίες και τις φτέρες των δέντρων γύρω από την περιοχή. Δυστυχώς, δεν υπάρχει πρόσβαση με αναπηρικό αμαξίδιο στον κήπο.
Gavialis Γαβιάλης Ένα είδος από τα αρχαιότερα του πλανήτη.
Ο γαβιάλης είναι ένα από τα τρία Κροκοδείλια που ζουν στην Ινδία, μαζί με τον κροκόδειλο του βούρκου και τον θαλάσσιο κροκόδειλο. Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα είδη κροκοδειλίων του πλανήτη και σίγουρα το αρχαιότερο είδος που υπάρχει αφού μετράει στον πλανήτη μας 170 εκατομμύρια έτη ύπαρξης.Ο γαβιάλης χαρακτηρίζεται από τα πολύ μεγάλα, λεπτά σαγόνια του, τα οποία θεωρούνται ως προσαρμογή σε μια κατά κύριο λόγο πλούσια σε ψάρια διατροφή. Οι αρσενικοί φτάνουν σε μήκος τα 6 μ. και μέσο βάρος τα 160 κ., περίπου.
Ο γαβιάλης χαρακτηρίζεται από τα πολύ μεγάλα, λεπτά σαγόνια του, τα οποία θεωρούνται ως προσαρμογή σε μια κατά κύριο λόγο πλούσια σε ψάρια διατροφή. Οι αρσενικοί φτάνουν σε μήκος τα 6 μ. και μέσο βάρος τα 160 κ., περίπου.
Gavialis είναι ένα γένος των crocodylians που περιλαμβάνει το καθιστικό gharial gangeticus Gavialis και πολλών εξαφανισμένων ειδών, συμπεριλαμβανομένων των (Gavialis bengawanicus , Gavialis breviceps , Gavialis browni , Gavialis curvirostris , Gavialis hysudricus , Gavialis leptodus , Gavialis lewisi και Gavialis pachyrhynchus).
Τα περισσότερα είδη, συμπεριλαμβανομένων των Γ gangeticus, προέρχονται από την Ινδική Χερσόνησο , ενώ η Γ bengawanicus είναι γνωστή από την Java. Ο Γαβιαλής πιθανότατα εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην Ινδική περιοχή κατά τα πρώτα Μιόκαινα πριν από 20 εκατομμύρια χρόνια και διασκορπίστηκε στο Αρχιπέλαγος Μαλαισίας μέσω ενός μονοπατιού που ονομάζεται διαδρομή Siva-Malayan στο τεταρτημόριο. Τα υπόλοιπα που αποδίδονται στην Gavialis βρέθηκαν επίσης στο Sulawesi και το Woodlark Island ανατολικά της γραμμής Wallace , υποδηλώνοντας ότι μια προϊστορική οικογένεια των Gavialis ήταν σε θέση να διασχίσει θαλάσσια περιβάλλοντα και να φτάσει σε μέρη πιθανώς μέχρι τη δυτική Ωκεανία.
Η αρχαία πόλη Μάτσου Πίτσου που βρίσκεται στο νότιο Περού είναι το αντιπροσωπευτικότερο δείγμα του πολιτισμού των Ίνκα, που χάθηκε με απότομο τρόπο και που η εξέλιξη του ήταν και θα παραμείνει θέμα συζήτησης.
Το Μάτσου Πίτσου στη γλώσσα Κέτσουα σημαίνει «αρχαίο βουνό». Βρίσκεται σε υψόμετρο 2700 μέτρων στη Σιέρρα Βιλκαμπάμπα, στην αριστερή όχθη του παραπόταμου του Βιλκανότα, Ουρουμπάμπα. Απέχει 80 χιλιόμετρα από την πόλη Κούσκο. Η περιοχή έχει πυκνή βλάστηση, με τυπική τροπική χλωρίδα, ενώ η όλη περιοχή μεταξύ της Σιέρρα και του πυκνού δάσους ονομάζεται ceja de selva, δηλαδή «το φρύδι του δάσους». Η πόλη είναι χτισμένη επάνω σε μια πολύ στενή κύρτωση του ορεινού όγκου της Σιέρρα και συνδέει την πόλη με τη κορυφή Χουαϊάνα Πίτσου, που σημαίνει η «νεαρή κορυφή». Παρότι οι ακραίες καιρικές και κλιματολογικές συνθήκες δεν είναι χαρακτηριστικό της περιοχής, σε σύγκριση πάντα με το γενικό σύνολο των κορυφογραμμών των Άνδεων, η ανθρώπινη κατοίκηση για μεγάλο χρονικό διάστημα στην πόλη Μάτσου Πίτσου, δεν είναι εφικτή. Αυτός είναι και ο κύριος λόγος που οι αρχαιολόγοι δεν δέχτηκαν ότι αυτή η πόλη αποτέλεσε το τελευταίο καταφύγιο των Ίνκας στη διάρκεια της Ισπανικής κατάκτησης.
Το χρονικό της ανακάλυψης Η πόλη ανακαλύφθηκε το 1911, στις 24 Ιουλίου, από τον Αμερικανό ιστορικό και αρχαιολόγο Χίραμ Μπίνγκαμ. Ο Μπίνγκαμ ήταν γιος ενός προτεστάντη ιερέα και είχε σπουδάσει Ιστορία και Πολιτικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ. Το ενδιαφέρον του στρεφόταν γύρω από την ιστορία των λαών της Λατινικής Αμερικής και για αυτό το 1906–1907 ακολούθησε την ίδια διαδρομή που είχε κάνει και ο Σιμόν Μπολίβαρ από τη ζούγκλα της Βενεζουέλας προς την Κολομβία και το 1908–1909 ταξίδεψε από το Μπουένος Άιρες ως τη Λίμα και το Κούσκο, μέσω της εμπορικής οδού που είχαν χαράξει οι ισπανοί κονκισταδόρες (conquistadores).
Τον Ιούλιο του 1911 ξεκίνησε από το Κούσκο η Περουβιανή αποστολή του Γέιλ (Yale Peruvian expedition), την οποία οργάνωσε και χρηματοδότησε ο Μπίνγκαμ και κάποιοι παλαιοί συμφοιτητές του. Την αποστολή στελέχωναν ένας γιατρός, ένας τοπογράφος, ένας γεωλόγος, ένας μηχανικός, ένας ντόπιος οδηγός, ο ίδιος ο Μπίνγκαμ και ένας παλιός συμφοιτητής του. Ο σκοπός και στόχος της αποστολής ήταν να ανακαλύψει τις χαμένες πόλεις των Ίνκας που ανέφεραν στα κείμενα τους ο Αντόνιο ντε λα Καλάντσα και ο Αντόλφ Μπανταλιέ. Πρώτη στάση της αποστολής ήταν στη κοιλάδα Ουρουμπάμπα για να εξετάσει τα μνημεία των Ίνκας στις πόλεις Ογιοντάι Ταμπό και Μαδορπάμπα. Στη συνέχεια περάσανε στην αριστερή όχθη του ποταμού Ουρουμπάμπα πάνω από μια παλιά ξύλινη ετοιμόρροπη γέφυρα και ξεκινήσανε, μέσα από στενά περάσματα, καλυμμένα με πυκνή βλάστηση, να κατευθύνονται στη κορυφή του βουνού. Τελικά έφτασαν σε μια ογκώδη απόληξη ενός βράχου που χρησίμευε ως στήριγμα ενός μεγάλου τοίχου. Η ομάδα εντόπισε την είσοδο του τοίχου και βρέθηκε μπροστά στη θέα μιας μεγάλης πέτρινης πόλης που ήταν σκεπασμένη εξ ολοκλήρου με τροπική βλάστηση, καθώς στη διάρκεια αιώνων εγκατάλειψης το Μάτσου Πίτσου είχε μετατραπεί σε ζούγκλα. Ως τον Απρίλιο του 1912 ο Μπίνγκαμ εργαζόταν στο Μάτσου Πίτσου καθαρίζοντάς το και μελετώντας το. Ύστερα έγραψε ένα άρθρο και το δημοσίευσε στο National Geographic με τίτλο «Στο θαυμαστό κόσμο του Περού» (In the Wonderland of Peru), περιλαμβάνοντας όλο το χρονικό της ανακάλυψης και πληροφορίες για τα ευρήματά του στο Μάτσου Πίτσου.
Η ιστορία Η δυσπρόσιτη θέση του Μάτσου Πίτσου έκανε πολλούς να πιστέψουν ότι ήταν το τελευταίο καταφύγιο των Ίνκας, στον αγώνα τους εναντίον των Ισπανών. Δηλαδή πολλοί πίστεψαν ότι ήταν η θρυλική Βιλκαμπάμπα λα Βιέχα που ίδρυσε ο βασιλέας των Ίνκας Μάνκο Ίνκα. Η πραγματικότητα είναι ότι το Μάτσου Πίτσου χτίστηκε το 1460 και χρησίμευε ως αστρονομικό παρατηρητήριο με αρχείο χρονολόγησης, λατρευτικό κέντρο και ως θερινά ανάκτορα των βασιλέων. Η πόλη φαίνεται ότι εγκαταλείφθηκε όταν ο ηγεμόνας Μάνκο Ίνκα γνωστός και σαν Μάνκο Κάπακ ο Β ξεκίνησε τον αγώνα ανεξαρτησίας των Ίνκας από τους Ισπανούς κατακτητές, γιατί όπως φάνηκε από τα ευρήματα εκείνη την εποχή στη πόλη χτύπησε μια μεταδοτική ασθένεια. Έκτοτε κανένας δεν αναφέρθηκε σε αυτή τη πόλη, που ταυτίζεται με τη γενέτειρα των Ίνκας στη μυθολογία τους (Τάμπου-Τόκο), και κανένας δεν ξαναπάτησε εκεί μέχρι το 1911 που ανακαλύφθηκε. Η πραγματική Βιλκαμπάμπα λα Βιέχα ανακαλύφθηκε από τον Τζίν Σαβόι, το 1965, στη περιοχή Εσπιρίτο Πάμπα. Σήμερα πολλές εργασίες αναπαλαίωσης και αποκατάστασης έχουν μετατρέψει το χώρο σε ένα πολύ καλά διατηρημένο αρχαιολογικό μνημείο.Το Μάτσου Πίτσου κηρύχθηκε ως περουβιανό ιστορικό άδυτο το 1981 από τη κυβέρνηση του Περού και από την UNESCO ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς το 1983. Είναι επίσης ένα από τα Νέα Επτά Θαύματα του Κόσμου από τις 7 Ιουλίου του 2007. Δεδομένου ότι αυτή η πόλη δεν λεηλατήθηκε από τους Ισπανούς όταν κατέκτησαν τους Ίνκας, θεωρείται ως ιδιαίτερα σημαντική πολιτιστική περιοχή για έναν λαό που έπαψε πλέον να υπάρχει.
Η πρόσβαση στην πόλη δεν είναι εύκολη καθώς η πορεία, μέχρι τα 2.350 μ. υψόμετρο, γίνεται μόνο με τρένο ενώ το υπόλοιπο τμήμα ο επισκέπτης το κάνει πεζοπόρος. Η αρχαία είσοδος της πόλης ήταν από τη νότια πλευρά και όχι από τη δυτική που είναι σήμερα για τους επισκέπτες. Στο Μάτσου Πίτσου προσδιορίζονται δυο οικοδομικές φάσεις, η πρώτη του 1460 επί της βασιλείας του Ίνκα Πατσακούτι (1438-1471) και η δεύτερη του 1530, του Μάνκο Ίνκα. Έχουν μετρηθεί στη πόλη 200 κτίσματα που χωρίζονται μεταξύ τους με τοίχους, ανοιχτούς χώρους σαν πλατείες και μονοπάτια. Η πόλη χωρίζεται σε δυο τομείς που τους χωρίζει μια μεγάλη πλατεία. Οι δυο τομείς είναι ο Αστικός τομέας και ο Αγροτικός τομέας. Ο Αστικός τομέας βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της πόλης και περιλαμβάνει όλα τα τελετουργικά και διοικητικά κτίρια της πόλης μαζί με τα οικήματα, καθώς και τέσσερις πλατείες. Τα κυριότερα μνημεία είναι: Ο Ναός του Ήλιου (Τορεόν), ήταν ένα θρησκευτικό συγκρότημα κτισμάτων με σκοπό τη διενέργεια ιεροτελεστιών και αστρονομικών μετρήσεων. Η ιερή πλατεία, με τρία μεγάλα κτίρια που τους έχουν δοθεί τα ονόματα Τέμπλο δε λας Τρες Βεντάνας, Κυρίως Ναός και Ναός του Ιερέα. Και τα τρία κτίσματα έχουν κτιστεί με τεράστιους τετράγωνους λίθους λευκού γρανίτη, οι οποίοι είναι απόλυτα ευθυγραμμισμένοι και δίχως κενά μεταξύ τους. Η Ιντιουατάνα, που σημαίνει «εκεί που ενώνει ο ήλιος», είναι ένας τεράστιος γρανιτένιος λίθος που χρησιμοποιούνταν για αστρονομικές παρατηρήσεις. Το συγκρότημα του Κόνδορα ή αλλιώς Συγκρότημα των Φυλακών όπου ανακαλύφθηκαν πολλά κτίσματα με υγρά υπόγεια και κόκαλα ζώων. Πιθανότατα εκεί φυλάσσονταν τα ιερά ζώα προς θυσία. Τα ονόματα του συγκροτήματος επινοήθηκαν από τον λαξευμένο κόνδορα που υπάρχει πάνω σε έναν μονόλιθο και από τα υγρά υπόγεια που προαναφέρθηκαν. Ο Αγροτικός τομέας χωρίζεται από τον Αστικό με μια μεγάλη πλατεία και μια αποξηραμένη τάφρο ενώ βρίσκεται στο νότιο τμήμα της πόλης. Εκεί βρίσκονται όλοι οι αποθηκευτικοί και λειτουργικοί χώροι της πόλης. Στο ακραίο νότιο τμήμα του τομέα εντοπίζονται πολλές κατοικίες ενώ στο ψηλότερο μέρος του τομέα διακρίνεται η Άνω νεκρόπολη, όπου εντοπίστηκαν πολυάριθμοι τάφοι με 135 λείψανα γυναικόπαιδων, πράγμα το οποίο δημιούργησε ερωτηματικά στους ερευνητές και αρχαιολόγους της πόλης. Γύρω από τα οικήματα βρίσκονται αποθήκες και μεγάλοι περίβολοι οι οποίοι αποτελούν δείγμα τις περουβιανής αγροτικής καθημερινής ζωής.
Demis Russos Ντέμης Ρούσσος Το φαινόμενο Ντέμης Ρούσσος
Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αλεξάνδρεια. Οι γονείς του Γεώργιος και Όλγα ήταν Έλληνες της Αιγύπτου. Η μητέρα του ήταν γνωστή τραγουδίστρια με το ψευδώνυμο Νέλλη Μασλούμ και ο πατέρας του ήταν μηχανικός και κλασικός κιθαρίστας. Κατά τη διάρκεια της παιδικής του ηλικίας ο Ρούσσος μελέτησε μουσική και ήταν μέλος της βυζαντινής εκκλησιαστικής χορωδίας της Αλεξάνδρειας. Κατά την κρίση του Σουέζ οι γονείς του έχασαν τα πάντα και η οικογένεια μετοίκησε στην Ελλάδα. Μετά από την εγκατάστασή του στην Ελλάδα, συμμετείχε σε διάφορα μουσικά συγκροτήματα αρχίζοντας με τους Idols σε ηλικία 17 χρόνων, όπου γνώρισε τους Βαγγέλη Παπαθανασίου και Λουκά Σιδερά, με τους οποίους αργότερα θα σχημάτιζε τους Aphrodite's Child. Αργότερα πήγε με τους We Five, ένα συγκρότημα που έπαιζε κυρίως διασκευές και δεν γνώρισε σημαντική επιτυχία. Στο ευρύτερο ακροατήριο έγινε γνωστός το 1967 ως μέλος του προγκρέσιβ ροκ συγκρότηματος Aphrodite's Child, αρχικά στα φωνητικά και αργότερα και ως μπασίστας. Το ξεχωριστό φωνητικό του ύφος βοήθησε το συγκρότημα σε διεθνή επιτυχία στη Γαλλία και άλλα μέρη της Ευρώπης από το 1968 έως το 1972. Τον Μάιο του 1968 οι Ρούσσος, Παπαθανασίου και Σιδεράς προσπάθησαν να μετοικήσουν στο Λονδίνο, το τότε διεθνές κέντρο της ποπ μουσικής, για να ακολουθήσουν διεθνή τους σταδιοδρομία, αλλά τους σταμάτησαν στα σύνορα λόγω προβλημάτων με την άδεια εισόδου τους. Κατευθύνθηκαν υποχρεωτικά στο Παρίσι, εν μέσω των ταραχών, όπου και αποφάσισαν να παραμείνουν, υπογράφοντας συμβόλαιο με την Philips Records. Το πρώτο τους σινγκλ, ήταν το «Rain and Tears», μια σύνθεση του Παπαθανασίου σε στίχους του Μπορίς Μπεργμάν με τον Ρούσσο να τραγουδάει με τη χαρακτηριστική του φωνή. Το σινγκλ κυκλοφορησε το καλοκαίρι του 1968 σε όλη την Ευρώπη και σημείωσε αξιοσημείωτη επιτυχία σε πολλές χώρες. Με το συγκρότημα ηχογράφησε αρκετά σινγκλς και τρεις δίσκους οι οποίοι γνώρισαν διεθνή επιτυχία. Ο πλέον αξιοσημείωτος είναι το κύκνειο άσμα τους, ο κόνσεπτ δίσκος 666, ο οποίος θεωρείται ένας από τους κλασικότερους προγκρέσιβ ροκ δίσκος.
Ο Ρούσσος συνεργάστηκε σποραδικά με τον Παπαθανασίου και εκτός Aphrodite's Child . Το 1970 ηχογράφησαν μαζί σάουντρακ της ταινίας Sex Power (το οποίο κατά καιρούς αποδίδεται στους Aphrodite's Child) και το 1977 το Magic. Η επιτυχέστερη συνεργασία τους ήταν το Race to the End, μια φωνητική προσαρμογή του μουσικού θέματος από το βραβευμένο με Oscar Οι Δρόμοι της Φωτιάς, που κυκλοφόρησε και στα ισπανικά με τον τίτλο Tu Libertad. Το 1982 ο Ρούσσος πήρε μέρος και στο σάουντρακ της κινηματογραφικής ταινίας Blade Runner με το τραγούδι Tales of the Future.
Προσωπική σταδιοδρομία Η προσωπική σταδιοδρομία του Ρούσσου ξεκίνησε το 1971 με το σινγκλ «We Shall Dance». Αρχικά δεν είχε εμπορική επιτυχία αλλά μέσα από την περιοδεία του στην Ευρώπη έγινε σύντομα ευρύτερα γνωστός ως κορυφαίος τραγουδιστής. Η σταδιοδρομία του έφτασε στο ζενίθ τη δεκαετία του '70 με πολλές επιτυχημένες κυκλοφορίες.Το σίνγκλ του «Forever and Ever» ανέβηκε στην κορυφή πολλών τσαρτς το 1973, ανάμεσα τους και του βρετανικού το 1976. Άλλες επιτυχίες του ήταν τα «My Friend The Wind», «My Reason», «Velvet Mornings», «Goodbye My Love, Goodbye», «Someday Somewhere» και «Lovely Lady Of Arcadia». Το 1974 κυκλοφόρησε το «White Sails», μια αγγλική διασκευή του τραγουδιού «Άσπρα, Κόκκινα, Κίτρινα, Μπλε» τον Δήμου Μούτση από τον δίσκο Συνοικισμός Α του 1972, σηματοδοτώντας μια σύντομη περίοδο συνεργασίας του με τον Έλληνα συνθέτη. Ήταν εξίσου δημοφιλής στην Ευρώπη, τη Λατινική Αμερική, τη Μέση Ανατολή και την Ιαπωνία.
Το 1973 ο Ρούσσος έκανε στη Βρετανία μια από τις πρώτες του τηλεοπτικές του εμφανίσεις στην εκπομπή The Basil Brush Show ενώ εμφανίστηκε και στην τηλεοπτική εκπομπή της Νανάς Μούσχουρη. Το 1980 είχε επιτυχία με το «Lost in Love» των Air Supply που το τραγούδησε ντουέτο μαζί με την Φλόρενς Γουόρνερ και με τον Ντικ Μόρισι στο σαξόφωνο. Μετά από μια περίοδο σιωπής και κλινικής κατάθλιψης τη δεκαετία του '80, επανήλθε το 1993 με το Insight (γνωστό και ως Morning has Broken) που απέσπασε θετικές κριιτικές. Στη συνέχεια συνεργάστηκε με την ολλανδική εταιρεία BR Music για την παραγωγή των δίσκων Immortel, Serenade και In Holland, χρησιμοποιώντας ποικίλα εθνικά και ηλεκτρονικά στυλ. Συνεχίζοντας τις ηχογραφήσεις και τις περιοδείες, την άνοιξη του 2002 έκανε μια επιτυχημένη περιοδεία στη Βρετανία, όταν η συλλογή που κυκλοφόρησε με τίτλο Forever and Ever έφθασε το Νο 20 του καταλόγου των επιτυχιών. Από το 2006 έως το 2008 ήταν μέρος της περιοδείας Âge Tendre Et Têtes De Bois που περιελάμβανε τραγουδιστές με επιτυχία στη Γαλλία τις δεκαετίες του '60 και ΄70. Η τελευταίο ηχογράφηση σε στούντιο του Ρούσσου ήταν το Demis που κυκλοφόρησε στις 11 Μαΐου 2009. Στις 25 Ιουνίου 2010 πραγματοποίησε την πρώτη εμφάνιση του στην Ελλάδα μετά από 37 χρόνια, μια συναυλία στο Ηρώδειο στα πλαίσια του Φεστιβάλ Αθηνών, τα εισιτήρια της οποίας εξαντλήθηκαν σε λίγες ώρες.
Αεροπειρατεία της πτήσης 847 Κατά τη διάρκεια της πτήσης 847 της TWA, από την Αθήνα στη Ρώμη στις 14 Ιουνίου 1985, ο Ντέμης Ρούσσος, όντας επιβάτης, έπεσε θύμα αεροπειρατείας. Οι Λιβανέζοι αεροπειρατές γιόρτασαν ακόμη και τα γενέθλιά του όταν τον αντιλήφθηκαν ανάμεσα στους ομήρους και ήταν από τους πρώτους που απελευθέρωσαν. Για πολλά χρόνια ο Ρούσσος είχε πρόβλημα με το βάρος του. Τον Ιούνιο του 1980 ζύγιζε 147 κιλά, όταν και ξεκίνησε μια δίαιτα με την οποία έχασε 50 κιλά σε 10 μήνες. Το 1982 συνέγραψε το βιβλίο Αδυνατίστε και παραμείνετε αδύνατοι σε συνεργασία με τη στενή του φίλη Βερονίκ Σκαβινσκά, όπου μιλούσε ειλικρινά για τα προβλήματα του με την παχυσαρκία. Κατά τη διάρκεια μιας δύσκολης περιόδου τη δεκαετία του '80 όταν οι κυκλοφορίες του δεν σημείωναν πλέον επιτυχία έπασχε από κλινική κατάθλιψη. Ο Ρούσσος πέθανε το πρωί της 25ης Ιανουαρίου 2015, ενώ νοσηλευόταν στο νοσοκομείο «Υγεία». Ο θάνατος του ανακοινώθηκε την επόμενη μέρα μέσω ενός tweet του φίλου του παρουσιαστή Νίκου Αλιάγα. Αργότερα επιβεβαιώθηκε από την κόρη του. Γνωστοί φίλοι και πρώην συνεργάτες του όπως η Νανά Μούσχουρη και ο Βαγγέλης Παπαθανασίου εξέφρασαν τη θλίψη τους για τον χαμό του. Απόδοση τιμών Το Σεπτέμβριο του 2013, παρασημοφορήθηκε από την Γαλλική Δημοκρατία με τον τίτλο του Ιππότη της Λεγεώνας της Τιμής, σε τελετή που παρατέθηκε στην πρεσβεία της Γαλλίας στην Αθήνα. Ο Ρώσος αστρονόμος Τιμούρ Κριάτσκο έδωσε το όνομά του (279226 Demisroussos) στον αστεροειδή κύριας ζώνης που ανακάλυψε στις 24 Οκτωβρίου 2009 από το Ειδικό Αστροφυσικό Αστεροσκοπείο της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών που βρίσκεται κοντά στην πόλη Ζελεντσούσκαγια.
Δισκογραφία
Δίσκοι Aphrodite's Child End of the World (1968) It's Five O'Clock (1969) 666 (1972) Προσωπικοί On the Greek Side of My Mind (also called Fire and ice) (1971) Forever and Ever (1973) My Only Fascination (1974) Auf Wiederseh'n (1974, German language) Souvenirs (1975) Happy To Be (1976) Die Nacht und der Wein (1976, German language) Kyrila (1977, German language) The Demis Roussos Magic (1977) Ainsi soit-il (1977, French language) Los super 2 LP (1977, Spanish language) Demis Roussos (1978) Universum (1979, Spanish language) Man of the World (1980) Roussos Live! (1980) Demis (1982) Attitudes (1982) Reflection (1984) Senza Tempo (1985) Greater Tove (1986) The Story of... (1987) Come All Ye Faithful (1987) Le Grec (1988) Time (1988) Voice and Vision (1989) Insight (also called Morning has Broken or Adagio) (1993) Demis Roussos in Holland (1995) Immortel (1995) Serenade (1996) Mon île (1997) Auf meinen Wegen (2000) Live in Brazil (2006) Demis (May 2009) Τραγούδια 1971 : We Shall Dance 1972 : My Reason 1973 : Forever and ever 1973 : My Friend The Wind 1973 : Good-Bye My Love, Good-Bye 1973 : Someday Somewhere 1974 : My Only Fascination 1974 : With You 1975 : From Souvenirs to Souvenirs 1977 : Mourir auprès de mon amour 1977 : Ainsi soit-il 1978 : Loin des yeux loin du cœur 1979 : Chantez enfants du monde 1980 : I Need You 1981 : La course infinie 1982 : Au nom de l'amitié 1983 : Follow Me 1986 : Island of Love 1987 : Quand je t’aime 1988 : Le Grec 1988 : Time 1989 : On écrit sur les murs
O Ντέμης Ρούσσος επέβαλε ένα πρότυπο που δεν ήταν μίμηση του δυτικού στιλ. Οι γούνες και τα καφτάνια του έμπαιναν μαζί με τον ψυχεδελικό του ήχο στα σαλόνια κάθε τάξης, ήταν ένας πρωτοπόρος της μετέπειτα γκλαμ -ροκ, με τους δικούς του όρους. Την ιστορία της κελεμπίας, είναι μια ιστορία που προέκυψε τυχαία. Την αφηγήθηκε σε μια παλιότερη συνέντευξη στον Δημήτρη Ρηγόπουλο, στην Καθημερινή. «Εκανα περιοδεία στην Ιταλία και ήταν μια πολύ ζεστή ημέρα. Το μεσημέρι βρήκα ένα κατάστημα που πουλούσε κελεμπίες. Την αγόρασα μεταξύ σοβαρού κι αστείου, αλλά εκείνη τη μέρα με είχε σώσει. Πήγα στη συναυλία με την κελεμπία, ο κόσμος ενθουσιάστηκε και η κελεμπία έμεινε. Εφτασε μια στιγμή που τις πούλησα και τις πούλησα σε πολύ καλή τιμή. Ολα τα χρήματα πήγαν σε φιλανθρωπικές οργανώσεις. Τώρα στο σπίτι μου δεν θα βρείτε ούτε μισή. Από τη στιγμή που τελειώνει κάτι, τελειώνει. Επιβιώνει ως ανάμνηση αλλά μέχρις εκεί, δεν έχει νόημα να κάθεσαι πάνω τους».
