Οδοντωτός σιδηρόδρομος των Καλαβρύτων
Μία βόλτα στον Παράδεισο με τρένο
Διασχίζοντας το φαράγγι του Βουραϊκού ποταμού από το Διακοπτό στα Καλάβρυτα.
Θα είναι πολύ δύσκολο να αποφασίσετε αν θα πρέπει να πάρετε το τρένο για να κάνετε την διαδρομή αυτή, ή αν θα πρέπει να διασχίσετε το φαράγγι με τα πόδια.
Και στις δύο περιπτώσεις το σίγουρο είναι ότι θα α αποζημιωθείτε και με το παραπάνω, αρκεί βέβαια να μην ξεχάσετε την φωτογραφική σας κάμερα στο σπίτι.
Το τοπίο είναι μοναδικό και η πρώτη αίσθηση που δημιουργεί είναι ότι εισέρχεστε σε έναν κόσμο εντελώς φανταστικό. Όλα εναλλάσσονται με τέτοιο τρόπο ώστε η κάθε στροφή, η κάθε πλευρά να σας προσφέρουν κάτι εντελώς καινούργιο.
Σε κάθε στροφή περιμένετε να ξεπροβάλλουν μικρά ξωτικά και νεράιδες.
Η προσωπική μου γνώμη τελικά είναι ότι αξίζει να δοκιμάσετε την διαδρομή και με τους δύο τρόπους δηλαδή και με το τρένο αλλά και πεζοί.
Τα βίντεο που ακολουθούν θα σας αποζημιώσουν ακόμα κι από εδώ.
Όμως ποιος είναι ο οδοντωτός σιδηρόδρομος;
Αποτελεί έργο της περιόδου του Χαριλάου Τρικούπη που ξεκίνησε το 1889 και εγκαινιάστηκε στις 10 Μαρτίου 1896 επί κυβερνήσεως Θεόδωρου Δηλιγιάννη. Αποτέλεσε ένα από τα δυσκολότερα έργα για την εποχή του λόγω του ιδιαίτερα δύσβατου εδάφους αλλά και του μεγάλου υψομέτρου στο οποίο κατέληγε, καθώς ο Οδοντωτός αποτελεί τον ορεινότερο σιδηρόδρομο της Ελλάδας.
Για να ξεπεραστούν αυτές οι δυσκολίες ο σιδηρόδρομος κατασκευάστηκε με την τεχνική της οδόντωσης κατά την οποία το τραίνο γαντζώνεται, χρησιμοποιώντας κατάλληλα γρανάζια, σε οδοντωτές σιδηροτροχιές στις διαδρομές όπου η κλίση του εδάφους υπερβαίνει το 10%. Ο σιδηρόδρομος διασχίζει το Φαράγγι του Βουραϊκού περνώντας σε μεγάλο μήκος του από σήραγγες και γέφυρες, καλύπτοντας συνολικά απόσταση 22 χιλιομέτρων. Σήμερα χρησιμοποιείται κυρίως για τουριστική περιήγηση σε μία από τις ομορφότερες και εντυπωσιακότερες διαδρομές της Ελλάδας, ενώ επίσης κάθε χρόνο κατά την δεύτερη Κυριακή του Μαΐου, διοργανώνεται από το «Σύλλογο Ορειβασίας και Χιονοδρομίας Καλαβρύτων», το «Πανελλήνιο Πέρασμα» του φαραγγιού με τη συμμετοχή εκατοντάδων ορειβατών και πεζοπόρων.
Ο Οδοντωτός έχει εύρος γραμμής 75 εκατοστά και είναι από τις στενότερες σιδηροδρομικές γραμμές στην Ελλάδα. Ο λόγος που κατασκευάστηκε τόσο στενός είναι για να χρησιμοποιηθούν μικρότερα και πιο ευέλικτα βαγόνια για την δύσκολη αυτή διαδρομή, καθώς και για την ελαχιστοποίηση του κόστους των τεχνικών έργων. Το μήκος του ανέρχεται συνολικά σε 22 χιλιόμετρα. Η μέγιστη κλίση της γραμμής είναι 17,5% στα σημεία με οδόντωση ενώ η μέγιστη κλίση της γραμμής χωρίς οδόντωση είναι 3,3%.
Τα υπόστεγα του τροχαίου υλικού και οι υποδομές συντήρησης βρίσκονται στο Διακοπτό. Υπήρχαν επιπλέον υποδομές στον σταθμό Καλαβρύτων κατά την εποχή των ατμομηχανών, αλλά δε χρησιμοποιούνται πλέον.
Η γραμμή προγραμματιζόταν να ηλεκτροδοτηθεί, και οι ηλεκτροκίνητες μηχανές είχαν παραγγελθεί από τη γαλλική εταιρεία Billard. Πριν την άφιξη των μηχανών αυτών, τα σχέδια για ηλεκτροδότηση της γραμμής είχαν εγκαταλειφθεί, έτσι οι μηχανές δεν χρησιμοποιήθηκαν. Ως πρόχειρη λύση προστέθηκε μια ηλεκτροκίνητη μηχανή η οποία μετέφερε έναν μετατροπέα σε πετρελαιοκίνητη, στο ενδιάμεσο δύο βαγονιών. Αυτή η λύση λειτούργησε αποτελεσματικά για δεκαετίες.
Ο Οδοντωτός από το Διακοπτό εισέρχεται στο φαράγγι του Βουραϊκού. Πραγματοποιεί στάσεις στις τοποθεσίες "Νιάματα" (ή "Μικροχελιδού") και "Τρικλιά". Ενδιαμέσως των Νιαμάτων και της Τρικλιάς υπήρχε παλαιότερα μέχρι το 1960 στάση στην χιλιομετρική θέση 8+156 (η παλαιά στάση Τρικλιάς).
Στο μέσο περίπου της διαδρομής, μετά από 12 χιλιόμετρα, πραγματοποιεί στάση στο χωριό Κάτω Ζαχλωρού, ενώ στο σημείο αυτό εξυπηρετεί και τους επισκέπτες της ιστορικής Μονής του Μεγάλου Σπηλαίου. Στην συνέχεια μετά από 18 χιλιόμετρα διαδρομής πραγματοποιεί στάση νοτιοανατολικά κάτω από το χωριό Κερπινή, στην περιοχή "Στάση Κερπινής" (πρώην "Ραλλιά") από τον ομώνυμο σταθμό εκεί, και, τέλος, καταλήγει στα Καλάβρυτα.
