Η μυστική σήραγγα του Teotihuacán
Μια μυστική σήραγγα που βρέθηκε στο Μεξικό μπορεί τελικά να λύσει τα μυστήρια του Teotihuacán
Η ανακάλυψη σήραγγας κάτω από μια σχεδόν 2.000 ετών πυραμίδα οδηγεί στην καρδιά ενός χαμένου πολιτισμού
Ο ναός του φτερωτού φιδιού είναι στολισμένος με σκαλιστά κεφάλια φιδιού και αιωρούμενα σώματα. (Janet Jarman)
Από τον Μάθιου Σάερ Φωτογραφίες από τη Janet Jarman
Το φθινόπωρο του 2003, μια ισχυρή καταιγίδα έπεσε στα ερείπια του Teotihuacán, της μητροπόλεως προ-Αζτέκων, με πυραμίδες, 30 μίλια βορειοανατολικά της σημερινής Πόλης του Μεξικού. Το νερό έσκαψε κυριολεκτικά τους χώρους. Στην κύρια είσοδο, ένας χείμαρρος από λάσπη και συντρίμμια περνούσε από σειρές αναμνηστικών αρχαίων πετρωμάτων. Οι χώροι της κεντρικής αυλής της πόλης πλημμύρισαν. Ένα πρωί, ο Sergio Gómez, αρχαιολόγος από το Εθνικό Ινστιτούτο Ανθρωπολογίας και Ιστορίας του Μεξικού, έφτασε στη δουλειά για να βρει μια τρύπα με πλάτος σχεδόν 3 ποδιών που είχε ανοίξει στους πρόποδες μιας μεγάλης πυραμίδας, γνωστή ως ο Ναός του Φτερωτού Φιδιού, στο Teotihuacán's, στο νοτιοανατολικό τεταρτημόριο.
«Η πρώτη μου σκέψη ήταν,« Τι ακριβώς κοιτάζω; »» μου είπε πρόσφατα ο Γκόμεζ. «Το δεύτερο ήταν,« Πώς ακριβώς θα το διορθώσουμε; »»
Ο Γκόμεζ είναι κουρασμένος και μικρός, με έντονα ζυγωματικά, δάχτυλα με νικοτίνη και κράνος που σκεπάζει πυκνά μαύρα μαλλιά και που προσθέτει μερικές ίντσες στο ύψος του. Έχει περάσει τις τελευταίες τρεις δεκαετίες - σχεδόν όλη την επαγγελματική του καριέρα - δουλεύοντας μέσα και γύρω από το Teotihuacán, το οποίο κάποτε, για πολύ καιρό, χρησίμευσε ως κοσμοπολίτικο κέντρο του μεσοαμερικανικού κόσμου. Του αρέσει να λέει ότι υπάρχουν λίγοι ζωντανοί άνθρωποι που γνωρίζουν τον τόπο τόσο καλά όσο αυτός.
Όσον αφορά την πυραμίδα, δεν υπήρχε τίποτα κάτω από το Ναό του Φτερωτού Φιδιού πέρα από βρωμιά, απολιθώματα και βράχους. Ο Γκόμεζ έβγαλε ένα φακό από το φορτηγό του και το στόχευε στην καταβόθρα. Τίποτα: μόνο σκοτάδι. Έτσι έδεσε ένα σχοινί γύρω από τη μέση του και, με αρκετούς συναδέλφους να κρατούν στο άλλο άκρο, κατέβηκε στο φλοιό.
Ο Γκόμεζ ήρθε για να ξεκουραστεί στη μέση ενός τεχνητού τούνελ. «Θα μπορούσα να βγάλω μέρος από την οροφή», μου είπε, «αλλά η ίδια η σήραγγα ήταν αποκλεισμένη και από τις δύο κατευθύνσεις από αυτές τις τεράστιες πέτρες».
Κατά το σχεδιασμό του Teotihuacán (προφέρεται tay-oh-tee-wah-KAHN), οι αρχιτέκτονες της πόλης είχαν κανονίσει τα μεγάλα μνημεία σε άξονα Βορρά-Νότου, με τη λεγόμενη «Λεωφόρο των Νεκρών» να συνδέει τη μεγαλύτερη κατασκευή, τον Ναό του τον Ήλιο, με το Ciudadela, τη νοτιοανατολική αυλή που στεγάζει το Ναό του Φτερωτού Φιδιού. Ο Γκόμεζ γνώριζε ότι οι αρχαιολόγοι είχαν προηγουμένως ανακαλύψει μια στενή σήραγγα κάτω από το Ναό του Ήλιου. Θεωρούσε ότι τώρα κοίταζε ένα είδος σήραγγας καθρέφτη, που οδηγούσε σε ένα υπόγειο θάλαμο κάτω από τον Ναό του Φτερωτού Φιδιού. Εάν ήταν σωστός, θα ήταν ένα εύρημα εκπληκτικών αναλογιών - το είδος του επιτεύγματος που μπορεί να κάνει μια καριέρα.
«Το πρόβλημα ήταν», μου είπε, «δεν μπορείτε απλώς να βουτήξετε και να αρχίσετε να γκρεμίζετε τη γη. Πρέπει να έχετε μια σαφή υπόθεση και πρέπει να λάβετε έγκριση. "
Ο Γκόμεζ ξεκίνησε να κάνει τα σχέδιά του. Έστησε μια σκηνή πάνω από την καταβόθρα, για να την κρατήσει μακριά από τα αδιάκριτα μάτια των εκατοντάδων χιλιάδων τουριστών που επισκέπτονται το Teotihuacán κάθε χρόνο, και με τη βοήθεια του Εθνικού Ινστιτούτου Ανθρωπολογίας και Ιστορίας που διοργανώθηκε για την παράδοση μίας χλοοκοπτικού μεγέθους , συσκευής ραντάρ υψηλής ανάλυσης, που διεισδύει στο έδαφος. Ξεκινώντας από τους πρώτους μήνες του 2004, αυτός και μια επιλεγμένη ομάδα από περίπου 20 αρχαιολόγους και εργάτες σάρωσαν τη γη κάτω από το Ciudadela, επιστρέφοντας κάθε απόγευμα για να ανεβάσουν τα αποτελέσματα στους υπολογιστές του Γκόμεζ. Μέχρι το 2005, ο ψηφιακός χάρτης ήταν πλήρης.
Όπως είχε υποψιαστεί ο Γκόμεζ, η σήραγγα έτρεξε περίπου 330 πόδια από το Σιουδάδελα προς το κέντρο του Ναού του Φτερωτού Φιδιού. Η τρύπα που είχε εμφανιστεί κατά τη διάρκεια των καταιγίδων του 2003 δεν ήταν η πραγματική είσοδος. που βρισκόταν πίσω λίγα μέτρα και προφανώς είχε σφραγιστεί σκόπιμα με μεγάλους λίθους πριν από 2.000 χρόνια. Ό, τι ήταν μέσα στη σήραγγα, ο Γκόμεζ σκέφτηκε τον εαυτό του, είχε σκοπό να μείνει κρυμμένος για πάντα.
Ο Γκόμεζ πιστεύει ότι το τούνελ είναι «μία από τις πιο σημαντικές ανακαλύψεις στην ιστορία του Μεξικού». (Janet Jarman)
Ο Teotihuacán υπήρξε εδώ και πολύ καιρό ως το μεγαλύτερο από τα μεσοαμερικανικά μυστήρια: ο τόπος μιας κολοσσιαίας επιρροής κουλτούρας για την οποία κατανοούμε απογοητευτικά πολύ λίγα πράγματα, από τις συνθήκες της ανόδου της έως τις συνθήκες της κατάρρευσής της έως το πραγματικό της όνομα. Ο Teotihuacán μεταφράζεται ως «ο τόπος όπου οι άνθρωποι γίνονται θεοί» στο Nahuatl, τη γλώσσα των Αζτέκων, που πιθανότατα βρήκαν τα ερείπια της ερημικής πόλης κάποια στιγμή το 1300, αιώνες μετά την εγκατάλειψή της, και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ένας ισχυρός ουρανός πολιτισμός - ένας πρόγονος των δικών τους - πρέπει κάποτε να κατοικούσαν στους απέραντους ναούς του.
Η πόλη βρίσκεται σε μια λεκάνη στο νοτιότερο άκρο του Μεξικάνικου Οροπέδιου, μια κυματοειδής μάζα που σχηματίζει τη σπονδυλική στήλη του σύγχρονου Μεξικού. Μέσα στη λεκάνη το κλίμα είναι ήπιο, η γη γεμάτη από ρυάκια και ποτάμια - ιδανικές συνθήκες για καλλιέργεια και εκτροφή ζώων.
Ο ίδιος ο Teotihuacán εγκαταστάθηκε ήδη από το 400 π.Χ., αλλά μόλις το 100 μ.Χ., μια εποχή έντονης αύξησης του πληθυσμού και αυξημένης αστικοποίησης στη Μεσοαμερική, κατασκευάστηκε η μητρόπολη, όπως τη γνωρίζουμε, με τις μεγάλες λεωφόρους και τις μνημειακές πυραμίδες. Μερικοί ιστορικοί έχουν θεωρήσει ότι οι ιδρυτές του ήταν πρόσφυγες που οδηγούνται βόρεια από την έκρηξη ενός ηφαιστείου. Άλλοι έχουν υποθέσει ότι ήταν Totonacs, μια φυλή από τα ανατολικά.
Όποια και αν είναι η περίπτωση, οι Teotihuacanos, όπως είναι τώρα γνωστοί, αποδείχτηκαν εξειδικευμένοι αστικοί σχεδιαστές. Χτίστηκαν κανάλια από πέτρα για να ανακατευθύνουν τον ποταμό San Juan ακριβώς κάτω από τη λεωφόρο των νεκρών και άρχισαν να κατασκευάζουν τις πυραμίδες που θα αποτελούσαν τον πυρήνα της πόλης: ο ναός του φτερωτού φιδιού, ο ακόμη μεγαλύτερος ναός ύψους 147 ποδιών το φεγγάρι και ο ογκώδης ναός του Ήλιου με ύψος 213 πόδια.
Ο Clemency Coggins, καθηγητής emerita της αρχαιολογίας και της ιστορίας της τέχνης στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης, ανέφερε ότι η πόλη σχεδιάστηκε ως φυσική εκδήλωση του μύθου δημιουργίας των ιδρυτών της. «Ο Teotihuacán όχι μόνο ήταν τοποθετημένος σε ένα μετρημένο ορθογώνιο πλέγμα, αλλά το σχέδιο προσανατολίστηκε στην κίνηση του ήλιου, που γεννήθηκε εκεί», έγραψε ο Coggins. Είναι μακριά από τον μοναδικό ιστορικό που βλέπει την πόλη ως μεταφορά μεγάλης κλίμακας. Ο Michael Coe, ένας αρχαιολόγος στο Yale, υποστήριξε τη δεκαετία του 1980 ότι μεμονωμένες δομές μπορεί να είναι παραστάσεις της ανάδυσης της ανθρωπότητας από μια απέραντη και ταραχώδη θάλασσα. (Όπως συμβαίνει στη Γένεση, οι Μεσοαμερικάνοι της εποχής πιστεύεται ότι είχαν οραματίσει τον κόσμο ως γεννημένο από το απόλυτο σκοτάδι, σε αυτήν την περίπτωση υδατικό.) Ο Coe πρότεινε - τον ίδιο ναό που έκρυψε τη σήραγγα του Sergio Gómez. Η πρόσοψη της δομής κατακλύστηκε από αυτό που ο Coggins ονόμαζε «θαλάσσια μοτίβα»: όστρακα και αυτό που φαίνεται να είναι κύματα. Ο Coe έγραψε ότι ο ναός αντιπροσωπεύει την «αρχική δημιουργία του σύμπαντος από ένα υδαρές κενό».
Αερόστατα θερμού αέρα επιπλέουν πάνω από το Teotihuacán αμέσως μετά την αυγή. Στο προσκήνιο βρίσκεται η Πυραμίδα της Σελήνης, με την Πυραμίδα του Ήλιου στο βάθος. (Janet Jarman).
Πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι η θρησκεία που ασκείται σε αυτές τις πυραμίδες είχε ομοιότητα με τη θρησκεία που ασκείται στις σύγχρονες πόλεις των Μάγια Tikal και El Mirador, εκατοντάδες μίλια στα νοτιοανατολικά: η λατρεία του ήλιου και του φεγγαριού και των αστεριών. ο σεβασμός ενός φιδιού τύπου Quetzalcoatl · η συχνή εμφάνιση, στη ζωγραφική και τη γλυπτική, ενός ιαγουάρου που διπλασιάζεται ως θεότητα και ως προστάτης των ανδρών.
Ωστόσο, η ειρηνική τελετή δεν ήταν πάντοτε αρκετή για να διατηρήσει τη σύνδεση του Teotihuacanos με τους θεούς τους. Το 2004, ο Saburo Sugiyama, ένας ανθρωπολόγος από το Πανεπιστήμιο της Ιαπωνίας και το κρατικό πανεπιστήμιο της Αριζόνα, ο οποίος έχει περάσει δεκαετίες μελετώντας τον Teotihuacán και ο Rubén Cabrera, του Εθνικού Ινστιτούτου Ανθρωπολογίας και Ιστορίας του Μεξικού, βρήκε ένα θησαυροφυλάκιο κάτω από το Ναό της Σελήνης που κατείχε το υπολείμματα μιας σειράς άγριων ζώων, συμπεριλαμβανομένων των γατών της ζούγκλας και των αετών, μαζί με 12 ανθρώπινα πτώματα, δέκα λείπουν το κεφάλι τους. «Είναι δύσκολο να πιστέψουμε ότι το τελετουργικό συνίστατο σε καθαρές συμβολικές παραστάσεις», δήλωσε ο Sugiyama εκείνη την εποχή. «Είναι πολύ πιθανό ότι η τελετή δημιούργησε μια φρικτή σκηνή αιματοχυσίας με θυσιασμένους ανθρώπους και ζώα».
Μεταξύ 150 και 300 μ.Χ., ο Teotihuacán μεγάλωσε γρήγορα. Οι ντόπιοι συνέλεξαν φασόλια, αβοκάντο, πιπεριές και σκουός σε χωράφια που εκτρέφονταν στη μέση ρηχών λιμνών και εδαφών - μια τεχνική γνωστή ως chinampa - και διατηρούσαν κοτόπουλα και γαλοπούλες. Καθιερώθηκαν αρκετές εμπορικές οδοί με μεγάλη εμπορία, που συνδέουν το Teotihuacán με τα λατομεία οψιδιανού στην Pachuca και τις φυτείες του κακάο κοντά στον Κόλπο του Μεξικού. Το βαμβάκι ήρθε από την ακτή του Ειρηνικού, κεραμικά από το Veracruz.
Μέχρι το 400 μ.Χ., ο Teotihuacán είχε γίνει η πιο ισχυρή πόλη της περιοχής. Οι γειτονιές κατοικούνται σε ομόκεντρους κύκλους γύρω από το κέντρο της πόλης, αποτελώντας τελικά χιλιάδες μεμονωμένες οικογενειακές κατοικίες, όχι ανόμοιες με τα (μονοκατοίκια), που μαζί είχαν φιλοξενήσει 200.000 και πλέον άτομα.
Πρόσφατες επιτόπιες εργασίες μελετητών όπως ο David Carballo, του Πανεπιστημίου της Βοστώνης, αποκάλυψαν την τεράστια ποικιλομορφία του πολίτη του Teotihuacán: Κρίνοντας από αντικείμενα και πίνακες ζωγραφικής που βρέθηκαν μέσα σε σωζόμενες δομές, οι κάτοικοι ήρθαν στο Teotihuacán από τόσο μακριά όσο ο Chiapas και το Yucatán. Υπήρχαν πιθανώς γειτονιές των Μάγια και Zapotec. Όπως μου είπε πρόσφατα ο λόγιος Miguel Angel Torres, αξιωματούχος του Εθνικού Ινστιτούτου Ανθρωπολογίας και Ιστορίας του Μεξικού, ο Teotihuacán ήταν πιθανώς ένα από τα πρώτα μεγάλα δοχεία τήξης στο Δυτικό Ημισφαίριο. «Πιστεύω ότι η πόλη μεγάλωσε λίγο σαν το σύγχρονο Μανχάταν», λέει ο Torres. «Περπατάς σε αυτές τις διαφορετικές γειτονιές: Ισπανικό Χάρλεμ, Chinatown, Koreatown Αλλά μαζί, η πόλη λειτουργεί ως μία, σε αρμονία. "
Η αρμονία δεν κράτησε. Υπάρχει μια υπόδειξη, στην κατεδάφιση ορισμένων από τα γλυπτά που κοσμούν τους ναούς και τα μνημεία, της περιοδικής αλλαγής του καθεστώτος στην άρχουσα τάξη του Teotihuacán. και, στην απεικόνιση των πολεμιστών με ασπίδες και δόρυα, συγκρούσεις με άλλες τοπικές πολιτείες της περιοχής. Ίσως, όπως μου πρότειναν αρκετοί αρχαιολόγοι, ο εμφύλιος πόλεμος πέρασε από τον Teotihuacán, καταλήγοντας σε μια πυρκαγιά που φαίνεται να έχει καταστρέψει τεράστια τμήματα του εσωτερικού της πόλης γύρω στο 550 μ.Χ. Ίσως συνέβη μια μετανάστευση μεγάλης κλίμακας.
Το 750 μ.Χ., σχεδόν 700 χρόνια μετά την ίδρυσή του, η πόλη Teotihuacán εγκαταλείφθηκε, τα μνημεία της εξακολουθούν να είναι γεμάτα θησαυρούς και αντικείμενα και οστά. Οι πρώην κάτοικοι του Teotihuacán, εάν δεν είχαν σκοτωθεί, πιθανώς απορροφήθηκαν στους πληθυσμούς των γειτονικών πολιτισμών, ή επέστρεψαν κατά μήκος των καθιερωμένων εμπορικών οδών στις περιοχές όπου οι προγονικοί συγγενείς τους ζούσαν ακόμη σε ολόκληρο τον μεσοαμερικανικό κόσμο.
Πήραν τα μυστικά τους μαζί τους. Σήμερα, ακόμη και μετά από περισσότερο από έναν αιώνα ανασκαφών στην περιοχή, υπάρχει ένα εξαιρετικό ποσό που δεν γνωρίζουμε για το Teotihuacanos. Είχαν κάποιο είδος σχεδόν ιερογλυφικής γραπτής γλώσσας, αλλά δεν το έχουμε σπάσει. δεν ξέρουμε ποια γλώσσα μιλούσε μέσα στην πόλη, ή ακόμα και αυτό που οι ντόπιοι ονόμαζαν το μέρος. Έχουμε μια αντίληψη για τη θρησκεία που ασκούσαν, αλλά δεν γνωρίζουμε πολλά για την ιερατική τάξη, ή τη σχετική ευσέβεια του πολίτη της πόλης, ή τη σύνθεση των δικαστηρίων ή του στρατού. Δεν ξέρουμε ακριβώς τι οδήγησε στην ίδρυση της πόλης ή ποιος την κυβέρνησε κατά τη διάρκεια της μισής χιλιετίας της κυριαρχίας της ή τι ακριβώς προκάλεσε την πτώση της.
Όπως μου είπε ο Matthew Robb, επιμελητής της μεσοαμερικανικής τέχνης στο μουσείο de Young του Σαν Φρανσίσκο, «Αυτή η πόλη δεν είχε σχεδιαστεί για να απαντήσει στις ερωτήσεις μας».
Στους κύκλους της αρχαιολογίας και της ανθρωπολογίας - για να μην πούμε τίποτα από τον δημοφιλή τύπο - η ανακάλυψη του Sergio Gómez χαιρετίστηκε ως σημαντικό σημείο καμπής στις μελέτες του Teotihuacán. Η σήραγγα κάτω από το Ναό του Ήλιου είχε αδειάσει σε μεγάλο βαθμό από τους λεηλάτες πριν οι αρχαιολόγοι μπορούσαν να φτάσουν στη δεκαετία του 1990. Αλλά η σήραγγα του Γκόμεζ είχε κλείσει για περίπου 1.800 χρόνια: οι θησαυροί του θα ήταν παρθένοι.
Το 2009, η κυβέρνηση χορήγησε στον Γκόμεζ άδεια να σκάψει και έσπασε έδαφος στην είσοδο της σήραγγας, όπου εγκατέστησε μια σκάλα και σκάλες που θα επέτρεπαν την εύκολη πρόσβαση στον υπόγειο χώρο. Κινήθηκε με επίπονο ρυθμό: λίγες ίντσες κάθε φορά, λίγα πόδια κάθε μήνα. Η ανασκαφή έγινε χειροκίνητα, με μπαστούνια. Σχεδόν 1.000 τόνοι χώματος απομακρύνθηκαν από τη σήραγγα. μετά την εκκαθάριση κάθε νέου τμήματος, ο Γκόμεζ έφερε έναν τρισδιάστατο σαρωτή για να τεκμηριώσει την πρόοδό του.
Η ανάσυρση ήταν τρομερή. Υπήρχαν κοχύλια, κόκαλα γάτας, κεραμικά. Υπήρχαν θραύσματα ανθρώπινου δέρματος. Υπήρχαν περίτεχνα κολιέ. Υπήρχαν δαχτυλίδια και ξύλο και ειδώλια. Η εικόνα ερχόταν στο επίκεντρο του Γκόμεζ: Δεν ήταν ένα μέρος όπου οι απλοί κάτοικοι μπορούσαν να πατήσουν.
Ένα πανεπιστήμιο στην Πόλη του Μεξικού δωρίζει ένα ζευγάρι ρομπότ, Tlaloque και Tláloc II, παιχνιδιάρικα ονόματα των θεών βροχής των Αζτέκων των οποίων οι εικόνες εμφανίζονται σε πρώιμες επαναλήψεις σε ολόκληρο το Teotihuacán, για να επιθεωρήσουν βαθύτερα μέσα στη σήραγγα, συμπεριλαμβανομένης της τελικής έκτασης, που κατέβηκε, σε ράμπα, επιπλέον δέκα πόδια μέσα στη γη. Όπως οι μηχανικοί τυφλοπόντικες, τα ρομπότ μασούσαν το χώμα, τα φώτα της κάμεράς τους ανάβουν και επέστρεψαν με σκληρούς δίσκους γεμάτους θεαματικά πλάνα: Η σήραγγα φάνηκε να καταλήγει σε έναν ευρύχωρο θάλαμο σε σχήμα σταυρού, συσσωρευμένος ψηλά με περισσότερα κοσμήματα και πολλά αγάλματα.
Ο Γκόμεζ ήλπιζε, ότι θα έκανε ακόμα το μεγαλύτερο εύρημα του.
Το ρομπότ Tláloc II τριών ποδιών με τηλεχειρισμό είναι εξοπλισμένο με σαρωτή υπερύθρων και βιντεοκάμερα. (Janet Jarman)
Γνώρισα τον Γκόμεζ στα τέλη του περασμένου έτους, ένα ζεστό απόγευμα. Κάπνιζε ένα τσιγάρο και έπινε καφέ από ένα φλιτζάνι. Οι παλίρροιες των τουριστών έπεφταν πέρα από το γρασίδι του Ciudadela - ενώ άκουγα θραύσματα ιταλικών, ρωσικών και γαλλικών. Ένα ζευγάρι ασιατών σταμάτησε και κοίταζε τον Γκόμεζ και την ομάδα του σαν να ήταν τίγρεις σε ζωολογικό κήπο. Ο Γκόμεζ κοίταξε πίσω με πεσμένο βλέμμα, έχοντας το τσιγάρο να κρέμεται από το κάτω χείλος του.
Ο Γκόμεζ μου είπε για το έργο που έκανε η ομάδα του για να μελετήσει τα 75.000 περίπου αντικείμενα που είχαν ήδη βρει, καθένα από τα οποία έπρεπε να καταγραφεί προσεκτικά, να αναλυθεί και, όταν είναι δυνατόν, να αποκατασταθεί. «Υπολογίζω ότι είμαστε μόνο περίπου στο 10 τοις εκατό μέσω της διαδικασίας», είπε.
Η επιχείρηση αποκατάστασης έχει δημιουργηθεί σε ένα σύμπλεγμα κτιρίων όχι μακριά από το Ciudadela. Σε ένα δωμάτιο, ένας νεαρός άνδρας σχεδίαζε αντικείμενα και σημείωσε πού βρίσκονταν τα αντικείμενα στη σήραγγα. Δίπλα, μια χούφτα συντηρητές κάθονταν σε ένα τραπέζι σε στιλ συμποσίου, λυγισμένο πάνω από μια σειρά κεραμικών. Ο αέρας μυρίζει έντονα ακετόνη και αλκοόλ, ένα μείγμα που χρησιμοποιείται για την απομάκρυνση των μολυσματικών ουσιών από τα αντικείμενα.
«Μπορεί να χρειαστούν μήνες για να τελειώσεις ένα μεγάλο κομμάτι», μου είπε η Vania García, τεχνικός από την Πόλη του Μεξικού. Χρησιμοποιούσε μια σύριγγα με ακετόνη για να καθαρίσει μια ιδιαίτερα μικροσκοπική ρωγμή. «Αλλά μερικά από τα άλλα αντικείμενα είναι εξαιρετικά καλά διατηρημένα: Τάφηκαν προσεκτικά.» Υπενθύμισε ότι πριν από πολύ καιρό, βρήκε μια κίτρινη ουσία σε σκόνη στο κάτω μέρος ενός βάζου. Ήταν καλαμπόκι - καλαμπόκι 1.800 ετών.
Περνώντας από ένα εργαστήριο όπου ξύλο που ανακτήθηκε από τη σήραγγα υποβλήθηκε σε προσεκτική επεξεργασία σε χημικά λουτρά, μπήκαμε στην αποθήκη. «Εδώ διατηρούμε τα πλήρως ανακαινισμένα αντικείμενα», είπε ο Γκόμεζ. Υπήρχε ένα άγαλμα ενός κουλουριασμένου ιαγουάρου, έτοιμο να κτυπήσει, και μια συλλογή από άψογα μαχαίρια οψιανού. Το υλικό για τα όπλα πιθανότατα είχε μεταφερθεί από την περιοχή Pachuca του Μεξικού και σκαλίστηκε στο Teotihuacán από τεχνίτες. Ο Γκόμεζ έβαλε ένα μαχαίρι για να το κρατήσω. ήταν υπέροχα ελαφρύ. «Τι κοινωνία, » φώναξε. «Αυτή θα μπορούσε να δημιουργήσει κάτι τόσο όμορφο και δυνατό.»
Στην σκηνή του καμβά που ανεγέρθηκε πάνω από την είσοδο της σήραγγας, η ομάδα του Γκόμεζ είχε εγκαταστήσει μια σκάλα που οδηγούσε στη γη - ένα ασταθές πράγμα που στερεώθηκε στην κορυφαία πλατφόρμα με ξεφτισμένο νήμα. Κατέβηκα πολύ προσεκτικά. Το τούνελ ήταν υγρό και κρύο, σαν τάφος. Για να φτάσετε οπουδήποτε, έπρεπε να περπατήσετε στα άκρα σας, γυρίζοντας στο πλάι όταν το πέρασμα μειώθηκε. Ως προστασία έναντι των σπηλαίων, οι εργάτες του Γκόμεζ είχαν εγκαταστήσει αρκετές δεκάδες πόδια ικριωμάτων - η γη εδώ είναι ασταθής και οι σεισμοί είναι συνηθισμένοι. Μέχρι στιγμής, υπήρξαν δύο οι οποίοι προκάλεσαν μερική κατάρρευση. Ωστόσο ευτυχώς κανείς δεν είχε πληγωθεί. Παρόλα αυτά, ήταν δύσκολο να μην αισθάνεστε ρίγη της ταφοφοβίας.
Μέσα στη μέση του Teotihuacán, οι μελέτες ξεκινούν μια διαίρεση σαν μια γραμμή βλάβης, χωρίζοντας αυτούς που πιστεύουν ότι η πόλη κυβερνήθηκε από έναν πανίσχυρο και βίαιο βασιλιά και από εκείνους που υποστηρίζουν ότι κυβερνήθηκε από ένα συμβούλιο ελίτ οικογενειών ή αλλιώς δεσμευμένων ομάδων, οι οποίες συναγωνίζονται με την πάροδο του χρόνου για σχετική επιρροή, που προκύπτει από την κοσμοπολίτικη φύση της ίδιας της πόλης. Το πρώτο στρατόπεδο, το οποίο περιλαμβάνει εμπειρογνώμονες όπως ο Saburo Sugiyama, έχει προηγούμενο στο πλευρό του - οι Μάγια, για παράδειγμα, είναι διάσημοι για τους πολέμους - αλλά σε αντίθεση με τις πόλεις των Μάγια, όπου οι ηγέτες είχαν τα όνειρά τους να γοητεύονται σε κτίρια και όπου θάφτηκαν σε πολυτελής τάφους, ο Teotihuacán δεν έχει προσφέρει τέτοιες διακοσμήσεις ούτε τάφους.
Αρχικά, μεγάλο μέρος του θόρυβου που περιβάλλει τη σήραγγα κάτω από τον Ναό του Φτερωτού Φιδιού επικεντρώθηκε στην πιθανότητα ο Γκόμεζ και οι συνεργάτες του να βρουν επιτέλους έναν τέτοιο τάφο, και έτσι να λύσουν ένα από τα πιο θεμελιώδη μυστήρια της πόλης. Ο ίδιος ο Γκόμεζ διασκεδάζει την ιδέα. Αλλά καθώς σκαρφαλώσαμε μέσα από τη σήραγγα, κατέθεσε μια υπόθεση που φάνηκε να πηγάζει πιο άμεσα από τις μυθολογικές αναγνώσεις της πόλης που διατυπώθηκαν από μελετητές όπως ο Clemency Coggins και ο Michael Coe.
Πενήντα πόδια μέσα, σταματήσαμε σε μια μικρή είσοδο σκαλισμένη στον τοίχο. Όχι πολύ καιρό πριν, ο Γκόμεζ και οι συνάδελφοί του είχαν ανακαλύψει ίχνη υδραργύρου στη σήραγγα, το οποίο ο Γκόμεζ πίστευε ότι χρησιμεύει ως συμβολική παράσταση του νερού, καθώς και ο ορυκτός πυρίτης, ο οποίος ήταν ενσωματωμένος στο βράχο με το χέρι. Στο ημι-σκοτάδι, εξήγησε ο Γκόμεζ, τα θραύσματα του πυρίτη εκπέμπουν μια μεταλλική λάμψη. Για να το δείξει, ξεβιδώνει τον πλησιέστερο λαμπτήρα. Ο πυρίτης ζωντανεύει, όπως ένας μακρινός γαλαξίας. Ήταν δυνατόν, εκείνη τη στιγμή, να φανταστούμε τι θα ένιωθαν οι σχεδιαστές της σήραγγας πριν από χίλια χρόνια: 40 μέτρα κάτω από το έδαφος, είχαν αντιγράψει την εμπειρία του να στέκονται ανάμεσα στα αστέρια.
Εάν, σύμφωνα με τον Γκόμεζ, ήταν αλήθεια ότι η διαρρύθμιση της κατάλληλης πόλης προοριζόταν να υπερασπιστεί το σύμπαν και τη δημιουργία του, μπορεί η σήραγγα, κάτω από το ναό αφιερωμένη σε ένα πανέμορφο υδατικό παρελθόν, να αντιπροσωπεύει έναν κόσμο εκτός χρόνου, ένας κάτω κόσμος ή ένας κόσμος πριν, όχι ο κόσμος των ζωντανών αλλά των νεκρών; Πάνω, υπήρχε ο Ναός του Ήλιου και η αιώνια ημέρα. Κάτω, τα αστέρια - όχι αυτής της γης - και η βαθύτερη νύχτα.
Ακολούθησα τον Γκόμεζ κάτω από μια μικρή ράμπα και μπήκα μέσα στο σταυροειδές θάλαμο ακριβώς κάτω από την καρδιά του Ναού του Φτερωτού Φιδιού. Τέσσερις αρχαιολόγοι γονατισμένοι στο χώμα με βούρτσες και μυστριά με λεπτές λεπίδες στο χέρι. Ένα κοντινό boombox έκρυψε τον ήχο της Lady Gaga που τους κρατούσε συντροφιά.
Ο Γκόμεζ μου είπε ότι δεν ήταν προετοιμασμένος για την απόλυτη ποικιλομορφία των αντικειμένων που αντιμετώπισε στις πιο μακρινές άκρες της σήραγγας: περιδέραια, με τη χορδή ανέπαφη. Κουτιά με φτερά από σκαθάρια. Οστά Jaguar. Μπάλες κεχριμπάρι. Και ίσως το πιο ενδιαφέρον, ένα ζευγάρι σκαλιστά αγάλματα από μαύρη πέτρα, το καθένα που βλέπει στον τοίχο απέναντι από την είσοδο του θαλάμου.
Γράφοντας στα τέλη της δεκαετίας του 1990, ο Coggins εικάζει ότι η θρησκευτική παράδοση στο Teotihuacán θα «διαιωνόταν στη συνδεδεμένη επανάληψη του τελετουργικού», πιθανότατα εκ μέρους ενός ιερέα. Αυτό το τελετουργικό, συνέχισε ο Coggins, «θα είχε σχέση με τη Δημιουργία, τον ρόλο του Teotihuacán σε αυτό, και πιθανώς και τη γέννηση / εμφάνιση των ανθρώπων του Teotihuacán από μια σπηλιά» - μια βαθιά και σκοτεινή τρύπα στη γη.
Ο Γκόμεζ έκανε χειρονομία στην περιοχή όπου στάθηκαν οι δίδυμες φιγούρες. «Μπορείτε να φανταστείτε ένα σενάριο όπου οι ιερείς έρχονται εδώ για να τους αποτίσουν φόρο τιμής», εξήγησε - στους Δημιουργούς του σύμπαντος, και της πόλης που είναι ένα και το αυτό.
Ο Γκόμεζ έχει ένα ακόμη σημαντικό καθήκον να αναλάβει: την ανασκαφή τριών διακριτών, θαμμένων υποθαλάμων που βρίσκονται κάτω από τον χώρο ανάπαυσης των ειδωλίων, τα τελευταία τμήματα του συγκροτήματος της σήραγγας που δεν έχουν ακόμη εξερευνηθεί. Μερικοί μελετητές εικάζουν ότι οι περίτεχνες τελετουργικές προσφορές που εκτίθενται εδώ, και η παρουσία πυρίτη και υδραργύρου, που πραγματοποίησαν γνωστούς συσχετισμούς με τα υπερφυσικά μεταξύ των αρχαίων Μεσοαμερικάνων, παρέχουν περαιτέρω αποδείξεις ότι οι θαμμένοι υποθαλάμοι αντιπροσωπεύουν την είσοδο σε έναν συγκεκριμένο τύπο του κάτω κόσμου: το μέρος όπου ο κυβερνήτης της πόλης αναχώρησε από τον κόσμο των ζωντανών. Άλλοι υποστηρίζουν ότι ακόμη και η ανακάλυψη πολυαναμενόμενων ανθρώπινων λειψάνων θαμμένων με θεαματικό τρόπο δεν θα έκλεινε το βιβλίο για το μυστήριο των ηγεμόνων του Teotihuacán: Όποιος θαφτεί εδώ θα μπορούσε να είναι ένας μόνο κυβερνήτης μεταξύ πολλών, ίσως και κάποιου άλλου είδους ιερού προσώπου.
Για τον Γκόμεζ, τα επιμελητήρια, είτε είναι γεμάτα με περισσότερα τελετουργικά λείψανα, είτε υπολείμματα, ή κάτι εντελώς απροσδόκητο, θα μπορούσαν να θεωρηθούν καλύτερα ως συμβολικός «τάφος»: ένας τελικός χώρος ανάπαυσης για τους ιδρυτές της πόλης, θεών και ανθρώπων.
Λίγους μήνες μετά την έξοδο από το Μεξικό, έκανα check in με τον Gómez. Ήταν μόνο οριακά πιο κοντά στην αποκάλυψη των θαλάμων κάτω από το τέλος της σήραγγας. Οι αρχαιολόγοι του εργάζονταν κυριολεκτικά συχνά με οδοντόβουρτσες, για να μην καταστρέψουν ό, τι βρισκόταν κάτω.
Ανεξάρτητα από το τι βρήκε στο τέλος της σήραγγας, όταν η ανασκαφή του είχε ολοκληρωθεί, μου είπε πως ήταν πολύ ικανοποιημένος. «Ο αριθμός των αντικειμένων που έχουμε αποκαλύψει», είπε, "Θα μας έδινε την ευκαιρία να περάσουμε μια ολόκληρη καριέρα αξιολογώντας το περιεχόμενο."
