Σόδομα και Γόμορρα
η παράξενη ιστορία
Βιβλικές πόλεις στο νότιο άκρο της Νεκράς θάλασσας. Τα Σόδομα και τα Γόμορρα, μαζί με την Αδαμά, τη Σεβωΐμ και τη Σηγώρ αποτελούσαν την Πεντάπολη της κοιλάδας Σιδδίμ (Σιντίμ). Η Πεντάπολη αναφέρεται στη Σοφία Σολομώντος, όπου ο Σολομώντας αναφέρεται στους ασεβείς κατοίκους της Πενταπόλεως (Σοφία Σολομώντος 10,6).
Σύμφωνα με την Αγία Γραφή τα όρια των Χαναανιτικών φυλών έφταναν από τη Σιδώνα έως τα Γέραρα και τη Γάζα, έως τα Σόδομα και τα Γόμορρα, την Αδαμά τη Σεβωΐμ έως τη Δασά (Γένεση 10,16).
Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΩΝ ΣΟΔΟΜΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΓΟΜΟΡΡΩΝ
ΜΕ ΤΟΝ ΧΟΔΟΛΛΟΓΟΜΟΡ
Εκείνη την εποχή, το 19ο με 18ο αιώνα π.Χ., ο Βαλλά, βασιλιάς των Σοδόμων, ο Βαρσά, βασιλιάς των Γομόρρων, ο Σινόβ, βασιλιάς της Αδαμά, ο Συμοβόρ, βασιλιάς της Σεβωείμ, και ο βασιλιάς της Βαλάκ (Σηγώρ), ήταν υποταγμένες στο Χοδολλογομόρ 12 χρόνια και τον επόμενο χρόνο επαναστάτησαν.
Τότε ο Χοδολλογομόρ, βασιλιάς της Ελάμ, και οι σύμμαχοι του, ο Αμαρφάλ, βασιλιάς της Σεναάρ, ο Αριώχ, βασιλιάς της Ελλασάρ και ο Θαργάλ, βασιλιάς των Εθνών, αφού ερήμωσαν αρκετές χώρες στο πέρασμά τους, κήρυξαν τον πόλεμο στους βασιλιάδες των Σοδόμων και των Γομόρρων, και παρατάχθηκαν στην κοιλάδα της Νεκράς θάλασσας. Οι βασιλιάδες των Σοδόμων και των Γομόρρων νικήθηκαν στη μάχη. Κατά την υποχώρηση τους, επειδή η κοιλάδα είχε πολλούς λάκκους με πίσσα, ο στρατός των Σοδόμων και των Γομόρρων έπεσαν εκεί μέσα, ενώ όσοι γλίτωσαν έφυγαν προς τα βουνά. Οι νικητές λεηλάτησαν τα Σόδομα και τα Γόμορρα και πήραν όλα τα αποθέματα τροφίμων. Πήραν ακόμη αιχμάλωτο τον ανηψιό του Αβραάμ, το Λωτ, που κατοικούσε στα Σόδομα, μαζί με την οικογένειά του και όλα τα υπάρχοντα του, και έφυγαν.
Κάποιος όμως που γλίτωσε, ήρθε και τα ανήγγειλε όλα αυτά στον Αβραάμ. Αυτός όταν ο Αβραάμ άκουσε ότι αιχμαλωτίστηκε ο ανηψιός του, εξόπλισε τους υπηρέτες του και καταδίωξε τους τέσσερις βασιλιάδες ως τη Δαν. Τη νύχτα χώρισε τους άντρες του σε μικρές ομάδες, επιτέθηκε στους εχθρούς και τους κατατρόπωσε. Τους καταδίωξε ως τη Χοβά, βόρεια της Δαμασκού και πήρε πίσω όλα τους τα λάφυρα. Έφερε πίσω και τον ανηψιό του το Λωτ, μαζί με την οικογένειά του και όλα του τα υπάρχοντα, αλλά και τους άλλους αιχμαλώτους.
Καθώς ο Αβραάμ επέστρεφε, βγήκε ο βασιλιάς των Σοδόμων να τον προϋπαντήσει στην κοιλάδα Σαβύ. Ο βασιλιάς των Σοδόμων ζήτησε από τον Αβραάμ μόνο τους άντρες του, που είχαν αιχμαλωτιστεί, και του είπε να κρατήσει για τον εαυτό του τα λάφυρα. Αλλά ο Αβραάμ κράτησε μόνο ότι έφαγαν οι άντρες του και τα υπόλοιπα τα επέστρεψε στο Βαλλά (Γένεση 14,1-16).
Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΣΟΔΟΜΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΓΟΜΟΡΡΩΝ
Αμέσως παρακάτω, στην Παλαιά Διαθήκη, αναφέρεται η απόφαση του Θεού να καταστρέψει τα Σόδομα και τα Γόμορα, εξαιτίας της ανηθικότητας των κατοίκων τους.
Έτσι ο Κύριος, αφού φιλοξενήθηκε από τον Αβραάμ, θέλησε να πάει ο ίδιος, γιατί η ανηθικότητα και η αμαρτία των δύο αυτών πόλεων ήταν πολύ μεγάλη.
Όταν ο Αβραάμ ρώτησε τον Κύριο, αν θα καταστρέψει τις πόλεις αυτές εάν υπήρχαν μερικοί δίκαιοι ανάμεσα στους αμαρτωλούς, ο Κύριος του απάντησε, ότι αν υπάρχουν έστω και δέκα δίκαιοι, τότε δεν θα προχωρήσει στην καταστροφή των δύο πόλεων για χάρη τους.
Όταν ο Κύριος με τη μορφή δύο αγγέλων έφτασαν στα Σόδομα το βράδυ, φιλοξενήθηκε από τον Λωτ, ανιψιό του Αβραάμ. Αργά το βράδυ, οι άντρες των Σοδόμων περικύκλωσαν από παντού το σπίτι. Ήταν εκεί όλος ο αντρικός πληθυσμός της πόλης, νέοι και γέροι. Φώναζαν στο Λωτ και του ζητούσαν να τους παραδώσει τους ξένους, για να συνευρεθούν μαζί τους.
Τότε ο Λωτ τους παρακαλούσε να μην τους πειράξουν, γιατί είναι φιλοξενούμενοι του. Εκείνοι όμως επέμεναν και έσπρωχναν με βία το Λωτ, και προσπάθησαν να παραβιάσουν την πόρτα.
Τότε οι δύο άγγελοι τράβηξαν το Λωτ μέσα στο σπίτι και έκλεισαν την πόρτα. Κατόπιν τύφλωσαν όλους όσους ήταν απ' έξω, μικρούς και μεγάλους, και είπαν στο Λωτ να πάρει τη γυναίκα του, τους γαμπρούς του και τις κόρες του και να φύγουν από την πόλη, χωρίς να κοιτάξουν πίσω, γιατί ο Κύριος θα καταστρέψει αυτό τον τόπο.
Ο Λωτ μάταια προσπάθησε να πείσει τους γαμπρούς του, να φύγουν από την πόλη. Τότε πήρε την γυναίκα του και τις κόρες του και έφυγε από την πόλη.
Όταν ο Λωτ απομακρύνθηκε, τότε ο Κύριος άφησε από τον ουρανό να βρέξει θειάφι και φωτιά στα Σόδομα και στα Γόμορρα. Οι πόλεις εκείνες και οι κάτοικοί τους καθώς και όλη η γύρω περιοχή και η βλάστηση της καταστράφηκαν. Η γυναίκα όμως του Λωτ παρέβη την προειδοποίηση και κοίταξε πίσω για να δει τι συνέβαινε και αμέσως έγινε στήλη άλατος. Σε όλη την περιοχή ανέβαινε από τη γη καπνός, σαν να έβγαινε από καμίνι (Γένεση 18,33-19,29).
Σε ανασκαφές που έγιναν το 1929 ανακαλύφθηκαν τα ερείπια μιας αρχαίας πόλης σε απόσταση 8 χλμ. από τη Νεκρά Θάλασσα και οι αρχαιολόγοι υποθέτουν ότι ίσως πρόκειται για μια από τις δύο αυτές πόλεις.
Σόδομα και Γόμορρα, μύθος ή πραγματικότητα;
Σόδομα και Γόμορρα, δύο πόλεις που ήταν βουτηγμένες στην ανομία και την αμαρτία και που καταστράφηκαν από την οργή του Θεού. Είναι πράγματι αλήθεια;
Σόδομα και Γόμορρα
Όλοι γνωρίζουμε τα Σόδομα και τα Γόμορρα. Δύο πόλεις που περιγράφονται στο βιβλίο της Γένεσης και καταστράφηκαν από την οργή του Θεού. Αλλά υπήρχαν στ’ αλήθεια; Και αν ναι τι τις κατέστρεψε; Ένα φυσικό γεγονός, μια πτώση μετεωρίτη ή κάτι άλλο; Ας δούμε τα στοιχεία που έχουμε μέχρι στιγμής.
Αυτό που ξέρουμε, είναι πως αυτές οι δύο πόλεις που αναφέρονται στη Βίβλο: ο Θεός τις κατέστρεψε επειδή κατοικούνταν από διεφθαρμένους και ανήθικους ανθρώπους. Σύμφωνα με τα όσα αναφέρει η Παλαιά και η Καινή Διαθήκης, από τα Σόδομα και τη Γομόρρα δεν έμεινε τίποτα. Αλλά άραγε υπήρξαν ποτέ πραγματικά;
Όλα τα κείμενα που αναφέρονται στα Σόδομα και τα Γόμορρα έχουν έναν κοινό παρονομαστή το βιβλίο της Γένεσης. Μπορεί αυτό από μόνο του να θεωρηθεί επαρκής απόδειξη της πραγματικής ύπαρξης των δύο πόλεων;
Όταν ο Λωτ απομακρύνθηκε, τότε ο Κύριος άφησε από τον ουρανό να βρέξει θειάφι και φωτιά στα Σόδομα και στα Γόμορρα. Οι πόλεις εκείνες και οι κάτοικοί τους καθώς και όλη η γύρω περιοχή και η βλάστηση της καταστράφηκαν. Η γυναίκα όμως του Λωτ παρέβη την προειδοποίησή και κοίταξε πίσω για να δει τι συνέβαινε και αμέσως έγινε στήλη άλατος. Σε όλη την περιοχή ανέβαινε από τη γη καπνός, σαν να έβγαινε από καμίνι (Γένεση 18,33-19,29).
Σύμφωνα με το κεφάλαιο 14 της Γένεσης, Ο Χοδολλογομόρ, βασιλιάς του Ελάμ, και οι σύμμαχοί του βασιλιάδες, ο Αμαρφάλ, ο Αριώχ και ο Θαργάλ κήρυξαν τον πόλεμο στους βασιλιάδες των Σοδόμων, των Γομόρρων, της Αδαμά, της Σεβωείμ και της Βαλάκ (Σηγώρ) – αποτελούσαν την Πεντάπολη της Νεκράς θάλασσας – , επειδή ήταν υποτελείς του και επαναστάτησαν. Αφού ερήμωσαν αρκετές χώρες στο πέρασμά τους, ο Χοδολλογομόρ και οι σύμμαχοί του νίκησαν στη μεγάλη μάχη της κοιλάδα Σιδδίμ το στρατό των Σοδόμων και των Γομόρρων και λεηλάτησαν τις πόλεις τους. Επειδή όμως, μέσα στους αιχμαλώτους ήταν και ο Λωτ με την οικογένειά του, ο Αβραάμ συγκέντρωσε ένα μικρό στρατό και τους καταδίωξε. Τους επιτέθηκε τη νύχτα και τους νίκησε, ελευθερώνοντας τον ανηψιό του. Κατόπιν επέστρεψε στο βασιλιά των Σοδόμων τα λάφυρα, που είχε πάρει ο Χοδολλογομόρ.
Στο κεφάλαιο 18 της Γένεσης, ο Κύριος ο Θεός εμφανίζεται στον Αβραάμ και του λέει να αξιολογήσει τις καταγγελίες που έγιναν εναντίον των κατοίκων της πόλης. Ο Αβραάμ ρωτάει τον Θεό αν θα αφανίσει όλους τους κατοίκους ή μόνο τους διεφθαρμένους και ανήθικους. Τελικά ο Θεός του λέει ότι η πόλη θα γλυτώσει από τη θεία οργή εάν βρει τουλάχιστον 10 δίκαιους άνδρες. Γι ‘αυτό, στέλνει δύο αγγέλους. Στη κεφάλαιο 19 της Γένεσης, είναι προφανές ότι ο Θεός δεν βρήκε δίκαιους ανθρώπους. Στην πραγματικότητα, οι δύο άγγελοι που έστειλε ο Θεός βρήκαν καταφύγιο στο σπίτι του Λωτ που θα προσπαθήσει να τους προστατεύσει, αλλά τελικά θα είναι οι άγγελοι που προστατεύουν τον Λωτ και θα του επιτρέψουν να διαφύγει στη Σηγώρ – η μόνη από τις πέντε πόλεις στην περιοχή για να επιβιώσει από την οργή του Θεού.
Στο κεφάλαιο 19, οι κάτοικοι της πόλης (ο ανδρικός πληθυσμός της πόλης, νέοι και γέροι) περικυκλώνουν το σπίτι του Λωτ και του ζητούν να γνωρίσουν τους δύο επισκέπτες (οι άγγελοι) που φιλοξενούνταν στο σπίτι του. Αυτό το στοιχείο έχει ερμηνευθεί ως ένδειξη της θέλησης μιας ομοφυλοφιλικής σχέσης. Για το λόγο αυτό, οι αμαρτίες των πόλεων έχουν ταυτιστεί με ασέβεια και χαρακτηρίζονται από ομοφυλοφιλία. Άλλες μεταφράσεις θρησκευτικών κειμένων καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι οι κάτοικοι των Σοδόμων και της Γόμορρας ήταν σκληροί και αφιλόξενοι με τους ξένους. Ωστόσο, στη Γένεση 19:23, ο Θεός «άφησε τον ουρανό να βρέξει θειάφι και φωτιά πάνω από τα Σόδομα και τα Γόμορρα».
Από το βιβλίο της Γένεσης μπορούμε να συμπεράνουμε ότι:
- Τα Σόδομα και η Γόμορρα ήταν πολύ κοντά σε μια κοιλάδα γεμάτη με κοιλώματα πίσσας, και ότι στην περιοχή έγινε μια μάχη.
- Οι πόλεις πρέπει να ήταν εν μέρη επίπεδες, αφού ονομάζονταν «πόλεις της πεδιάδας».
- Στο κεφάλαιο 13 της Γένεσης ο Λωτ βλέπει τη «Κοιλάδα της Ιορδανίας», που περιγράφεται ως πλούσια πριν από την καταστροφή των Σοδόμων και Γομόρρων. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι και οι δύο πόλεις βρίσκονταν στην Ιορδανία.
- Μια μεγάλη μάχη έγινε κοντά στην πεδιάδα.
- Ο Κύριος έχει πολλά παράπονα από τα Σόδομα, που κατοικούνται από διεφθαρμένους και ανάξιους ανθρώπους, υπονοώντας την ως αφιλόξενη προς τους ξένους ή για τις ευρέως διαδεδομένες ομοφυλοφιλικές πράξεις.
- Οι πόλεις οι κάτοικοί τους καθώς και όλη η γύρω περιοχή και η βλάστηση της καταστράφηκαν ολοσχερώς. Σε όλη την περιοχή ανέβαινε από τη γη καπνός, σαν να έβγαινε από καμίνι.
Η μόνη πηγή που επιβεβαιώνει την ύπαρξή τους είναι η Αγία Γραφή. Δεν είναι επιστημονικά βέβαιο ότι υπήρχαν όπως λέγεται στα ιερά κείμενα. Αν και πριν από μερικά χρόνια αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον Steven Collins μετά από ανασκαφές στην περιοχή Tall el Hammam πιστεύουν πως τα ερείπια της μεγάλη πόλη που ανακάλυψαν από την Εποχή του Χαλκού πληροί «όλα τα κριτήρια για να είναι τα Σόδομα».
Η ομάδα των αρχαιολόγων πραγματοποιεί ανασκαφές στην περιοχή από το 2005, και έχει ανακαλύψει ίχνη παλατιού, πύργους, καθώς και αμυντικές ζώνες. Εντοπίστηκαν προμαχώνες και χοντρά πλίνθινα τείχη πάχους 5,2 μέτρων και 10 μέτρα ύψος, με πύλες, παρατηρητήρια και τουλάχιστον ένα οδόστρωμα.
Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η πόλη που ανακάλυψαν είναι τα Σόδομα καθώς τα στοιχεία δείχνουν ότι ευδοκίμησε στις όχθες του ποταμού Ιορδάνη και ήταν ένας σημαντικός εμπορικός δρόμος, όπως περιγράφεται στη Βίβλο.
Αλλά μήπως οι δύο πόλεις δεν υπήρξαν ποτέ; Μήπως η ύπαρξη και η καταστροφή τους να είναι μια μεταφορά η οποία θέλει να δείξει με απολογητικό τρόπο τις συνέπειες της αμαρτίας. Όπως είπαμε νωρίτερα, γνωρίζουμε ότι η Βίβλος τοποθετεί τις δύο πόλεις στην Ιορδανία και ότι πολλοί λόγιοι τις έχουν τοποθετήσει κοντά στη Νεκρά Θάλασσα. Κάποιοι λένε ότι έχουν ανακαλυφθεί καμένες μπάλες θείου στη γύρω περιοχή. Επιπλέον, υπάρχουν και αυτοί που λένε ότι μια κοιλάδα γεμάτη πίσσα βρίσκεται στις όχθες της Νεκράς Θάλασσας. Ωστόσο, αυτές οι δηλώσεις παραμένουν χωρίς επιστημονική υποστήριξη και αρχαιολογικά στοιχεία.
Όσοι αναζητούν τα Σόδομα και τη Γόμορρα έχουν μόνο σαν αναφορά τη Γένεση. Πρέπει να εντοπίσουμε δύο πόλεις που καταστράφηκαν από ένα γεγονός που δεν είναι φυσικό. Επιπλέον, είναι απαραίτητο να εξακριβωθεί η ύπαρξη των δύο πόλεων που καταστράφηκαν αλλά και μιας που διασώθηκε της καταστροφής. Θα πρέπει να βρούμε στοιχεία που αναφέρονται σε ένα λαό αφιερωμένο στο εμπόριο και όπου η διαφθορά ή οι ομοφυλοφιλικές πρακτικές ήταν ευρέως διαδεδομένες.
Η καταστροφή των Σοδόμων και της Γόμορας / Τζον Μάρτιν, 1852 (από wikipedia)
Η ιστορία θα μπορούσε να είναι απλά μια παραβολή (όπως αναφέρθηκε και είναι πολύ πιθανό) μια μεταφορά για να κάνει τους ανθρώπους να αφήσουν την αμαρτία και να οδηγηθούν σε μια πιο μια δίκαιη και ήρεμη ζωή. Μια μεταφορά για μια καταστροφή παρόμοια με αυτή της Ατλαντίδας, που καταστράφηκε από τους θεούς που εξοργίστηκαν με τους Άτλαντες. Τόσο μεγάλη ήταν η οργή, που τους κατέστρεψαν μέσα σε μία μόνο νύχτα, αφήνοντας πίσω μόνο μάζες από λάσπη και πυκνούς καπνούς.
Αλλά αν κάνουμε την παρομοίωση με την καταστροφή της Ατλαντίδας μήπως θα πρέπει να τις τοποθετήσουμε σε μια άλλη χρονική περίοδο. Μήπως όντως υπήρχαν δύο μεγάλες πόλεις που εξαφανίστηκαν κυριολεκτικά από τον χάρτη, αλλά σε μια άλλη χρονική στιγμή από αυτή που τις τοποθετεί η Γένεσις; Αν κάνουμε μια υπόθεση εργασίας και πάρουμε σαν δεδομένο πως στη Γη υπήρξε πριν από μας ένας παγκόσμιος προηγμένος πολιτισμός (πολλοί επιστήμονες στηρίζουν αυτή τη θεωρία) μήπως η καταστροφή ήρθε από κάποιο ατύχημα ή από κάποιο όπλο μαζικής καταστροφής και απλά η Γένεσης μας μεταφέρει πολύ παλαιότερα από αυτή γεγονότα σαν μια βιβλική πράξη; Τα συμπεράσματα είναι δικά σας. Εμείς κλείνοντας να πούμε πως δεν πιστεύουμε στην οργή του Θεού και πως ο Χριστιανικός θεός είναι ένας Θεός τιμωρός.
Βρέθηκαν τα Σόδομα, η πόλη της αμαρτίας
Ανασκαφές δέκα χρόνων στην περιοχή Tall el-Hammam της Ιορδανίας, βόρεια της κοιλάδας του ποταμού Ιορδάνη, έφεραν στην επιφάνεια μια πόλη που σύμφωνα με την ομάδα αρχαιολόγων ενδέχεται να είναι η βιβλική πόλη της αμαρτίας, τα Σόδομα που σύμφωνα με την Παλαιά Διαθήκη, κατέστρεψε ο Θεός με φωτιά και θειάφι.
Η αρχαιολογική ομάδα με επικεφαλής τον καθηγητή Steven Collins του Πανεπιστημίου Trinity Southwestern στο Νέο Μεξικό έφερε στο φως μία μεγάλη πόλη με κατασκευές και έργα τέχνης, που όπως αναφέρεται στο περιοδικό Popular Archaeology, μαρτυρούν μια ιδιαίτερα εξελιγμένη κοινωνία και κοινωνική δομή που ανήκει στην εποχή του Χαλκού και ταιριάζει με την βιβλική περιγραφή της πόλης Σόδομα. Όπως υποστηρίζει στο περιοδικό ο ίδιος ο καθηγητής Collins, «το Tall el-Hammam ταιριάζει με τα κριτήρια και τις περιγραφές των Σοδόμων που δίνονται από τις γραφές ». Συνεχίζοντας εξηγεί ότι «σύμφωνα με τη Βίβλο, τα Σόδομα αποτελούσαν τη μεγαλύτερη πόλη της εύφορης ανατολικής περιοχής Κικάρ. Έτσι, κατέληξα στο συμπέρασμα ότι, αν ήθελε κανείς να βρει τα Σόδομα, θα έπρεπε να αναζητήσει την μεγαλύτερη πόλη που υπήρχε στην περιοχή αυτή κατά τη διάρκεια της Εποχής του Χαλκού, την εποχή του Αβραάμ και του Λοτ. Όταν ερευνήσαμε την περιοχή, το Ταλ ελ Χαμάμ ήταν μια προφανής επιλογή, δεδομένου ότι ήταν μια πόλη πέντε έως δέκα φορές μεγαλύτερη από τις άλλες πόλεις της Εποχής του Χαλκού σε όλη την περιοχή, ακόμη και εκείνες που βρίσκονταν πέρα από τον Ιορδάνη ποταμό».
Ο χώρος, που χρονολογείται μεταξύ 3500 και 1540 π.Χ., βρίσκεται σε ένα ανάχωμα που χώριζε την πόλη σε ένα ψηλότερο και ένα χαμηλότερο επίπεδο. Φέρει στοιχεία της Πρώιμης Εποχής του Χαλκού (3500 - 2350 π.Χ.) , με προμαχώνες και χοντρά πλίνθινα τείχη πάχους 5,2 μέτρων και 10 μέτρα ύψος, με πύλες, παρατηρητήρια, πλατείες και τουλάχιστον ένα οδόστρωμα. Η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε επίσης στην επιφάνεια κατασκευές που ανήκουν στη Μέση Εποχή του Χαλκού (2000 - 1540 π.Χ.), και φαίνεται να αντικατέστησαν τις παλιές. Το άνω μέρος της πόλης, όπως υπογραμμίζεται στο περιοδικό, οχυρώθηκε από τους κατοίκους της Μέσης Εποχής του Χαλκού με ένα τεράστιο πλίνθινο τείχος ύψους 30 μέτρων που σύμφωνα με τον καθηγητή Collins «πρόκειται για ένα τεράστιο εγχείρημα που απαιτούσε εκατομμύρια τούβλα και προφανώς μεγάλο αριθμό εργατών Ήταν ένα εντυπωσιακό και δεινό αμυντικό σύστημα που προστάτευε τις εστίες των πλουσιότερων κατοίκων της πόλης, συμπεριλαμβανομένου του παλατιού, των ναών και των διοικητικών κτιρίων».
Σύμφωνα με τα αρχαιολογικά ευρήματα, η ζωή στην πόλη φαίνεται να σταμάτησε στο τέλος της Μέσης Εποχής του Χαλκού, δεδομένου ότι δεν υπάρχουν στοιχεία που να μαρτυρούν ανθρώπινη παρουσία κατά την Ύστερη Εποχή του Χαλκού. Σύμφωνα με τον καθηγητή όμως, φαίνεται ότι η ζωή επέστρεψε στην πόλη 700 χρόνια μετά μιας και υπάρχουν μνημεία, πύλες, σπίτια και τείχη που ανήκουν στην εποχή του Σιδήρου (1000 - 332 π.Χ.). Το κενό αυτό των 700 χρόνων «αποτελεί μια παράξενη εξέλιξη» για τον καθηγητή «μιας και πρόκειται για μια μεγάλη πόλη - κράτος που ήκμασε ακόμα και κατά τη διάρκεια των καταστροφικών κλιματικών αλλαγών της Πρώιμης Εποχής του Χαλκού που οδήγησαν στη διάλυση πολλών πόλεων της περιοχής». Τέλος υποστηρίζει ότι «οι περαιτέρω αρχαιολογικές έρευνες αναμένεται να δώσουν φως σε αυτό το μυστήριο της εγκατάλειψης», ένα μυστήριο που η Παλαιά Διαθήκη αποδίδει στην καταστροφή της πόλης από την οργή του Θεού.
Τα Σόδομα στην Παλαιά Διαθήκη
Σύμφωνα με την Παλαιά Διαθήκη τα Σόδομα και τα Γόμορρα ήταν δύο πόλεις γνωστές για τον έκλυτο βίο και την ανηθικότητα των κατοίκων τους. Η κακή τους φήμη διαδόθηκε πολύ και έτσι ο Θεός θέλησε να εξακριβώσει ο ίδιος την κατάσταση. Τόνισε στον Αβραάμ λοιπόν, ότι στην περίπτωση που οι κακές φήμες είναι έγκυρες, αναμένεται τιμωρία στους κατοίκους της πόλης. Μόνο μετά από προτροπή του Αβραάμ, ο Θεός αποφάσισε ότι η πόλη θα σωζόταν από την καταστροφή μόνο στην περίπτωση που οι απεσταλμένοι του μπορούσαν να εντοπίσουν δέκα έντιμους πολίτες.
Όταν λοιπόν οι άγγελοι έφτασαν το βράδυ στα Σόδομα και φιλοξενήθηκαν από τον Λωτ, αντιμετώπισαν την οργή και την βία των κατοίκων, μεταφέροντας μόνο αρνητικές εικόνες στο Θεό. Μόνο στον Λωτ, τον μοναδικό ενάρετο άνδρα της πόλης, επέτρεψαν λοιπόν να διαφύγει μαζί με την οικογένειά του. Με την απομάκρυνσή του λοιπόν, ο Θεός άφησε από τον ουρανό να βρέξει θειάφι και φωτιά στα Σόδομα και στα Γόμορρα. Οι πόλεις και οι κάτοικοί τους καθώς και όλη η γύρω περιοχή και η βλάστηση της καταστράφηκαν. Στον Λωτ η εντολή που είχε δοθεί ήταν σαφής: «Πάρε τη γυναίκα σου και τις δυο σου κόρες, για να μην καταστραφείς για τις αμαρτίες της πόλης. Φύγε και μην κοιτάξεις πίσω σου και μη σταθείς πουθενά σε όλη την περιοχή». Όμως κατά την αποχώρηση η γυναίκα του Λωτ παρέβη την προειδοποίηση και κοίταξε πίσω για να δει τι συνέβαινε και αμέσως έγινε στήλη άλατος.
