K2
Η δεύτερη ψηλότερη κοριφή στον κόσμο
Δυσκολότερη από το Έβερεστ ονομάστηκε και (κορυφή του θανατου).
(Πακιστανικά Ιμαλάϊα)
Το Κ2 (επίσης γνωστό ως Τσογκόρι/Κοκίρ, Κέτσου/Κέτου και όρος Γκόντουιν-Όστεν) (Ουρντού:شاہ گوری) είναι το δεύτερο ψηλότερο βουνό στη Γη μετά το όρος Έβερεστ με ύψος 8.611 μέτρα. Βρίσκεται στο σύνορο μεταξύ Μπαλτιστάν,Πακιστάν και την αυτόνομη επαρχία Τασκούργκαν Τατζίκ της Κίνας. Με ύψος κορυφής 8.611 μέτρα το Κ2 είναι η υψηλότερη κορυφή της οροσειράς του Καρακορούμ και η υψηλότερη κορυφή του Πακιστάν.
Είναι γνωστό ως Άγριο Βουνό εξαιτίας της εξαιρετικής δυσκολίας ανάβασής του και το μεγάλο ποσοστό θνησιμότητας, το δεύτερο ανάμεσα στις κορυφές των οχτώ χιλιάδων μέτρων. Ένας στους τέσσερεις από όσους προσπάθησαν να ανέβουν το βουνό πέθαναν πάνω στην προσπάθεια.Η πιο δύσκολη προσέγγιση του βουνού είναι από την κινεζική πλευρά και η συνήθης κανονική διαδρομή γίνεται από την πλευρά του Πακιστάν. Αντίθετα από το Αναπούρνα, που έχει μεγαλύτερο ποσοστό θνησιμότητας, το Κ2 δεν έχει ακόμα τύχει χειμερινής ανάβασης.
To όνομα Κ2 προέκυψε από τη σημειογραφία που χρησιμοποιήθηκε στη Μεγάλη Τοπογραφική Επιθεώρηση. Ο Τόμας Μοντγκόμερι έκανε μια πρώτη έρευνα της οροσειράς Καρακορούμ από το όρος Χαραμούκχ, 210 χιλιόμετρα νότια και σχεδίασε τις δύο ψηλότερες κορυφές σημειώνοντάς τις ως Κ1 και Κ2. Η πολιτική της «Μεγάλης Τοπογραφικής Επιθεώρησης» ηταν η χρήση τοπικών ονομάτων όπου αυτό ήταν δυνατό. Η εμφανέστερη το Κ1 βρέθηκε ότι είναι το όρος Μασερμπρούμ. Όμως το Κ2 δεν είχε τοπικό όνομα κυρίως λόγω της απομακρυσμένης θέσης του. Το βουνό δεν είναι ορατό από το Ασκόλε το τελευταίο χωριό νότια, ή από την πλησιέστερη κατοίκηση βόρεια και δiακρίνεται αμυδρά μόνο στο τέλος του παγετώνα Μπαλτόρο, πέρα από τόν οποίο πολύ λίγοι ντόπιοι διακινδύνεψαν να εξερευνήσουν. Το όνομα Τσογκόρι, που προήλθε από δύο Μπάλτι λέξεις, chhogo ("μεγάλο") και ri ("βουνό") (شاہگوری) προτάθηκε ως τοπικό όνομα, αλλά λείπουν οι μαρτυρίες για τη διαδεδομένη χρήση του. Είναι πιθανώς όνομα που επινόησαν δυτικοί εξερευνητές, ή απλά μια απάντηση σε πιθανή ερώτηση για το πώς ονομάζεται το βουνό,. Παρόλα αυτά η λέξη σχηματίζει τη βάση για τη λέξη Τσογκίρ στα Κινέζικα με την οποία οι κινεζικές αρχές αναφέρονται επίσημα στην κορυφή. Έχουν προταθεί και άλλα τοπικά ονόματα, ανάμεσά τους τα Λάμπα Παχάρ ("Υψηλό βουνό" στα Ουρντού) και Νταπσάνγκ, αλλά δεν χρησιμοποιούνται ευρέως.
Εξαιτίας της έλλειψης τοπικού ονόματος, προτάθηκε το όνομα όρος Γόντγουιν-Όστεν προς τιμήν του Χένρι Χάβενσαμ Γκόντγουιν-Όστεν, πρώιμου εξερευνητή της περιοχής και παρόλο που το όνομα απορρίφθηκε από τη Βασιλική Γεωγραφική Εταιρία, χρησιμοποιήθηκε σε αρκετούς χάρτες και συνεχίζει περιστασιακά να χρησιμοποιείται.
Συνεπώς η σημείωση του τοπογράφου, K2, συνεχίζει να είναι το όνομα με το οποίο είναι ευρέως γνωστό το βουνό. Χρησιμοποιείται πλέον στην (Μπάλτι γλώσσα) στην οποία αποδίδεται ως Κετσού ή Κετού (کے ٹو). Ο Ιταλός ορειβάτης Φόσκο Μαραΐνι επιχειρηματολόγησε στην αφήγησή του για την ανάβαση του Γκασερμπρούμ Δ΄ ότι ενώ το όνομα K2 οφείλει την προέλευσή του στην τυχαία επιλογή, η αποκομμένη, απρόσωπη φύση του είναι εντελώς κατάλληλη για τόσο απόμακρο και προκλητικό βουνό.
Το Κ2 είναι η 22η κορυφή από την έξαρσή του, καθώς είναι τμήμα μιας ευρύτερης ανοδικής μετατόπισης του φλοιού της Γης (στην οποία περιλαμβάνεται το Καρακορούμ, το υψίπεδο του Θιβέτ και τα Ιμαλάια) όπως και το όρος Έβερεστ, έτσι ώστε είναι δυνατόν να ακολουθήσει κανείς διαδρομή από το Κ2 στο Έβερεστ σε ύψος 4594 μ, στο Μαστάγκ Λο.
Το Κ2 είναι αξιοσημείωτο για το τοπικό του ανάγλυφο, όπως και για το συνολικό του ύψος. Υψώνεται πάνω από 3000 μ πανω από τις παγετωνικές κοιλάδες στη βάση του. Πρόκειται για απόκρημνη πυραμίδα προς όλες σχεδόν τις κατευθύνσεις. Η βόρεια πλευρά είναι η πλέον απόκρημνη, καθώς υψώνεται απότομα σχεδόν 3.200 μ από τον Παγετώνα Κ2 με μόνο 3.000 μ. οριζόντια απόσταση. Στις περισσότερες κατευθύνσεις του φτάνει τα 2.800 μ. καθέτου αναγλύφου σε λιγότερο από 4.000 οριζόντια απόσταση.
Αποστολή του 1986 υπό τον Τζορτζ Γουολενστάιν έκανε ανακριβή μέτρηση του βουνού, που έδειχνε το K2 υψηλότερο του Έβερεστ και συνεπώς ως υψηλότερο βουνό του κόσμου. Διορθωτική μέτρηση του 1987 έδωσε πάλι το προβάδισμα στο Έβερεστ, αλλά μέχρι τότε η πληροφορία είχε περάσει σε αρκετές αναφορές στα ΜΜΕ και σε έργα αναφοράς.
Η πρώτη επιθεώρηση στο βουνό έγινε από ευρωπαϊκή ομάδα το 1856. Ο Τόμας Μοντγκόμερι ήταν μέλος της ομάδας που το ονομάτισε "Κ2", θεωρώντας το δεύτερη κορυφή της οροσειράς του Καρακορούμ. Οι άλλες κορυφές ονομάστηκαν αρχικά K1, K3, K4 και K5, αλλά στην πορεία μετονομάστηκαν σε Μασερμπρούμ, Γκασερμπρούμ Δ΄, Γκασερμπρούμ Β΄ και Γκασερμπρούμ Α΄ αντίστοιχα. Το 1892 ο Μάρτιν Κόνγουεϊ οδήγησε μια βρετανική αποστολή που προσέγγισε το "Κονκόρντια" στον Παγετώνα Μπαλτόρο.
Η πρώτη σοβαρή προσπάθεια για ανάβαση στο K2 έγινε το 1902, από τους Όσκαρ Έκενσταϊν, Άλιστερ Κρόουλι, Ζιλ Ζακό-Γκιγιαρμό, Χάινριχ Πφάνελ, Βίκτορ Γουέσλι και Γκάι Νόουλς μέσω της ΒΑ Κόψης. Στις αρχές του 1900 τα σύγχρονα μεταφορικά μέσα δεν υπήρχαν και έτσι χρειάστηκαν 14 ημέρες μόνο για να φτάσουν στους πρόποδες του βουνού. Μετά από πέντε σοβαρές και χρηματοβόρες προσπάθειες, η ομάδα έφτασε στα 6.525 μ. Η αποτυχία αποδόθηκε στα αποτελέσματα της μαλάριας στην υγεία του Κρόουλι, ωστόσο ήταν ένας συνδυασμός ανεπαρκούς φυσικής κατάστασης, σύγκρουσης προσωπικοτήτων και κακών καιρικών συνθηκών. Από τις 68 ημέρες της αποστολής στο Κ2 (η μακρύτερη παραμονή σε τέτοιο υψόμετρο για την εποχή της), μόνο 8 ημέρες είχαν καλό καιρό.
Η επόμενη προσπάθεια στο Κ2 έγινε το 1909, με αποστολή υπό τον πρίγκιπα Λουίτζι Αμεντέο δούκα του Αμπρούτσι, που έφτασε ως τα 6.250 μ. στο ΝΑ Σπιρούνι, γνωστό σήμερα ως Σπιρούνι Αμπρούτσι (ή Κόψη Αμπρούτσι). Η Κόψη Αμπρούτσι έγινε τελικά τμήμα της κανονικής διαδρομής, αλλά εκείνη την εποχή εγκαταλείφθηκε, εξαιτίας του απόκρημνου χαρακτήρα και της δυσκολίας της. Προσπαθώντας και αποτυγχάνοντας να βρει μια εφικτή εναλλακτική διαδρομή στη Δυτική Κόψη ή στη Βορειοανατολική Κόψη, ο Αμεντέο διακήρυξε ότι το Κ2 δε θα σκαρφαλωθεί ποτέ. Η ομάδα έστρεψε την προσοχή της στο Τσογκολίσα, όπου ο Αμπρούτσι έφτασε στα 150 από την κορυφή, πριν αναγκαστεί να εγκαταλείψει εξαιτίας ισχυρής καταιγίδας.
Επόμενη προσπάθεια στο Κ2 δεν έγινε έως το 1938, όταν μία αμερικανική αποστολή υπό τον Τσαρλς Χιούστον έκανε μια προσπάθεια στο βουνό. Οι Αμερικανοί κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το Πηρούνι Αμπρούτσι ήταν η πιο πρακτική διαδρομή και έφτασαν ως τα 8.000 μέτρα, πριν επιστρέψουν εξαιτίας της έλλειψης εφοδίων και της απειλής του κακού καιρού. Το επόμενο έτος, έλαβε χώρα μια αποστολή υπό τον Φριτς Βίσνερ, ο οποίος έφθασε 200 μέτρα από την κορυφή, αλλά η ανάβαση κατέληξε σε τραγωδία, καθώς ο Ντάντλεϊ Γουλφ, ο Πασάνγκ Κικούλι, ο Πασάνγκ Κιτάρ και ο Πίντσο εξαφανίστηκαν ψηλά στο βουνό.
Ο Τσαρλς Χιούστον επέστρεψε στο Κ2 το 1953, για να καθοδηγήσει την τρίτη αμερικανική αποστολή στο Καρακορούμ. Η αποστολή απέτυχε εξαιτίας μιας θύελλας που καθήλωσε την ομάδα επί δέκα ημέρες σε ύψος 7.800 μέτρα, περίοδο κατά την οποία ο Αρτ Τζιλκίι ασθένησε σοβαρά. Ακολούθησε απεγνωσμένη οπισθοχώρηση, κατά τη διάρκεια της οποίας ο Πιτ Σένινγκ έσωσε σχεδόν ολόκληρη την ομάδα στη διάρκεια ανεξέλεγκτης πτώσης, ενώ ο Τζιλκίι σκοτώθηκε, είτε από χιονοστιβάδα είτε από εσκεμμένη πράξη για να μη βαρύνει τους συντρόφους του. Παρά την αποτυχία και την τραγωδία, το θάρρος που έδειξε η ομάδα, τη μετέτρεψε σε θρύλο στην ορειβατική ιστορία.
Πρώτη ανάβαση και επαναλήψεις
Η ιταλική αποστολή κατόρθωσε να ολοκληρώσει την πρώτη ανάβαση του Κ2 από τη διαδρομή Σπηρούνι του Αμπρούτσι στις 31 Ιουλίου 1954. Η αποστολή έγινε υπό τον Άρντιτο Ντέζιο και οι δύο ορειβάτες που προσέγγισαν την κορυφή ήταν οι Λίνο Λατσεντέλλι και Ακίλλε Κομπανιόνι. Η ομάδα περιελάμβανε τον Πακιστανό συνταγματάρχη Μουχάμαντ Άτα-ουλάχ, ο οποίος ήταν μέλος και της αμερικανικής αποστολής του 1953. Στην αποστολή συμμετείχαν επίσης ο Βάλτερ Μπονάτι και ο Πακιστανός Χούντζα Αμίρ Μεχντί, που αποδείχτηκαν ζωτικής σημασίας για την επιτυχημένη έκβαση της αποστολής, καθώς μετέφεραν φιάλες οξυγόνου στα 8100 μ για τον Λατσεντέλλι και τον Κομπανιόνι. Η ανάβαση θεωρήθηκε αντιφατική, καθώς οι Λατσεντέλλι και Κομπανιόνι έφτιαξαν την κατασκήνωσή τους υψηλότερα από το συμφωνημένο σημείο, εξαναγκάζοντας τον Μπονάτι και τον Μεχντί σε εκτεθειμένο μπιβουάκ στα 8.000 μέτρα. Ο Μπονάτι και ο Μεχντί επιβίωσαν μεν, αλλά ο Μεχντί έμεινε στο νοσοκομείο επί μήνες καθώς ακρωτηριάστηκε λόγω εκτεταμένων κρυοπαγημάτων. Οι προσπάθειες συγκάλυψης στη δεκαετία του 1950 για να προστατευτούν οι Λατσεντέλλι και Κομπανιόνι ήρθαν αργότερα στο φως.
Στις 9 Αυγούστου 1977, 23 χρόνια μετά την ιταλική αποστολή, ο Ισίρο Γιοσιζάβα οδήγησε τη δεύτερη επιτυχή αναβαση, με τον Ασράφ Αμάν πρώτο γηγενή Πακιστανό ορειβάτη να κατακτά την κορυφή. Η Ιαπωνική αποστολή ακολούθησε την ίδια διαδρομή από το Σπηρούνι Αμπρούτσι και χρησιμοποίησε περισσότερους από 1.500 βαστάζους.
Η τρίτη ανάβαση του Κ2 έγινε το 1978, μέσω νέας διαδρομής, την μακρά ΝΑ Κόψη. Τη διαδρομή άνοιξε αμερικανική ομάδα υπό τον Τζιμ Γουιτάκερ. Στην ομάδα κορυφής συμμετείχαν οι Λούις Ράινχαρντ, Τζιμ Γουικγουάιρ, Τζον Ροσκέλεϊ και Ρικ Ρίτζγουεϊ. Ο Γουικγουάιρ άντεξε σε εκτεθειμένο μπιβουάκ περίπου 150 μ κάτω από την κορυφή, ένα από τα υψηλότερα μπιβουάκ στην ιστορία. Με αυτή την προσπάθεια οι Αμερικανοί θεώρησαν ότι ολοκλήρωσαν ένα καθήκον που ξεκίνησε το 1938 σαράντα χρόνια πριν.
Άλλη αξιοσημείωτη ιαπωνική ανάβαση έγινε από τη δύσκολη Νότια Κόψη στην κινεζική πλευρά το 1982. Μία ομάδα από την Ορειβατική Ομοσπονδία της Ιαπωνίας υπό τον Ισάο Σινκάι και τον Μασατσούγκο Κονίσι έστειλε τρεις ορειβάτες στην κορυφή, τον Ναόε Σακασίτα, τον Χιρόσι Γιοσίνο και τον Γιουκιχίρο Γιαναγκισάβα, στις 14 Αυγούστου. Ωστόσο, ο Γιαναγκισάβα έπεσε και πέθανε κατά την κατάβαση. Άλλα τέσσερα μέλη της ομάδας έφτασαν στην κορυφή την επόμενη μέρα.
Ο πρώτος ορειβάτης που ανέβηκε στην κορυφή του Κ2 δύο φορές ήταν ο Τσέχος ορειβάτης Γιόζεφ Ράκονσαϊ. Ο Ράκονσαϊ ήταν μέλος της ιταλικής αποστολής του 1983 υπό τον Φραντσέσκο Σαντόν, που πραγματοποίησε τη δεύτερη επιτυχημένη ανάβαση από τη Νότια Κόψη (31 Ιουλίου 1983). Τρία χρόνια αργότερα, στις 5 Ιουλίου 1986, πραγματοποίησε ανάβαση στην κορυφή μέσω της διαδρομής Σπηρούνι Αμπρούτσι (και μοναχική στη Δυτική Όψη του Μπρόουντ Πικ) ως μέλος διεθνούς αποστολής υπό τον Αγκοστίνο Πολέντσα.
Η πρώτη γυναίκα που κατέκτησε την κορυφή του Κ2 είναι η Πολωνή Βάντα Ρουτκίεβιτς - 23 Ιουνίου 1986. Σε ό,τι αφορά τους Πολωνούς γενικότερα, το 1986 άνοιξαν δύο ιδιαίτερα δύσκολες διαδρομές, την Magic Line και την Polish Line. Δεν έχει αναφερθεί επανάληψη για τη δεύτερη.
Το 2004 ο Ισπανός Κάρλος Σορία Φοντάν έγινε ο γηραιότερος ορειβάτης που κατέκτησε την κορυφή του Κ2 σε ηλικία 65 ετών.
Όλες σχεδόν οι κόψεις του βουνού έχουν πλέον κατακτηθεί. Αν και η κορυφή του Έβερεστ βρίσκεται σε μεγαλύτερο υψόμετρο, το Κ2 είναι πολύ πιο δύσκολο και επικίνδυνο βουνό εξαιτίας του απρόβλεπτου καιρού του και του συγκριτικά μεγαλύτερου ύψους του από τη βάση προς την κορυφή. Θεωρείται από πολλούς η δυσκολότερη και πλέον επικίνδυνη ανάβαση, εξ ου και το όνομά του (το Άγριο Βουνό). Μέχρι τον Ιούλιο του 2010, μόνο 302 ορειβάτες ολοκλήρωσαν την ανάβαση συγκρινόμενοι με τους 2.700 και πλέον που πραγματοποίησαν ανάβαση στο Έβερεστ.